Page 74 - İZMİR AKADEMİ DERGİSİ

MAKALE

seçeneklerin belirlenmesi, seçimin yapılması, kararın uygu-
lanması ve sonucunun değerlendirilmesi şeklindedir
(Lunenburg ve Ornstein, 2013).
MAKALE 2. Planlama: Amaca ulaşmanın anahtarı olarak görünen
planlama, amacın ve o amaca ulaşmak için kullanılacak
araçların, yolların ve imkanların genel hatlarıyla belirlenme-
sidir (Mucuk, 2000). Planlama sürecinde “Kim? Ne? Nasıl?
YÖNETİM VE LİDERLİK Nerede? Ne zaman?” sorularına yanıt verilmeye çalışılır.
Bu sayede eldeki kıt kaynaklar en etkili şekilde kullanılarak
gereksinimler giderilir (Nartgün, 2003).
Dr. Gönül ŞAHİN *
3. Örgütleme: Örgütün amaçlarına ulaşabilmesi için yapıyı
kurma, girdilerini ve çıktılarını bütünleştirme sürecidir
(Yiğit, 2000). Binbaşıoğlu (1983) ise örgütlemeyi, hedeflere
Değişen ve gelişen koşullar ekseninde okulların sadece bir ulaşılması, planların gerçekleşmesi için yapılması gereken-
fiziki mekân değil, eğitim ortamları olduğu unutulmamalı- lerin tespiti, bu işlerin gerekli şekilde gruplandırılması ve
dır. Okulların başarılı olabilmesi için 21. yüzyılda varlığını örgüt üyelerine dağıtılması olarak tanımlamıştır.
daha çok hissettiren bazı durumlar ortaya çıkmıştır. Bu 4. İletişim kurma: Bir örgütün ayakta kalabilmesi için en
duruma okullarda yönetimden liderliğe doğru bir kayma- önemli faktörlerden birisi de iletişimdir. Örgüt içinde
nın olduğu örnek verilebilir. Bu bağlamda yönetim, eğitim iletişim eksikliği örgütün amaçlarına ulaşmasını zorlaştırır.
yönetimi, yönetici ve lider terimlerinin doğru açıklanması Bu anlamda yönetsel iletişim üstlerin astlarını etkilemesi ve
önem kazanmaktadır. astların üstüne yanıt vermesini içeren bir etkileşim sürecidir
Bazı işlerin tek başına yapılamayacağı, grup çabasına (Dal, 2012).
gereksinim duyulacağı yönetim ihtiyacını doğurmuştur 5. Eşgüdüm - Koordinasyon: Örgütün amacını gerçekleş
(Besler, 2012). Literatür incelendiğinde ortak amaçlara tirmesi için eldeki insan ve madde kaynaklarını bütünleştir-
ulaşma odağında yönetimle ilgili birçok tanım yapılmıştır. mesidir (Demirtaş ve Güneş, 2002). Koordinasyonun
Öztaş (2017) yönetimi, örgüt amaçlarına ulaşabilmek için faydaları; örgütün ve işleyişinin devamlılığını desteklemesi,
insan ve madde kaynaklarının verimli ve etkili kullanılma kaynakların etkili ve verimli kullanılmasını sağlaması, karar-
sanatı olarak tanımlamıştır. Koçel (2011) ise yönetimi ların uygulamalara yansıtılmasını kolaylaştırması, örgüt içi
başkaları aracılığı ile iş görme olarak nitelemiştir. Eren yardımlaşmaya olanak vermesi, işbirliğine ve örgüt içi
(2016) yönetim süreçlerine de vurgu yaparak yönetimi durumlardan haberdar olmayı sağlaması olarak söylenebi
planlama, örgütleme, liderlik ve kontrol değişkenleri yardı- lir (Şişman, 2012).
mıyla hedeflenen ortak amaca ulaşılma süreci olarak açıkla-
mıştır. Yönetimin alt dalı olarak düşünülen eğitim yönetimi 6. Denetim - Değerlendirme: Çağdaş eğitim denetimin-
ise kaynaklarının insan üzerine odaklanmasından dolayı de amaç; işbirlikçi, güdüleyici, çözümleyici, geleceğe
kamu ve işletme yönetimlerinden ayrılır. Çünkü eğitimin yönelik öğretme ve öğrenme sürecini geliştirmektir (Aydın,
hammaddesi insandır. Bu anlamda eğitim yönetimi, eğitim 2007). Değerlendirme ise denetim sonucunda elde edilen
örgütlerine insan ve madde kaynaklarını sağlama ve bu verilerin birbiri ile karşılaştırılarak varılan bir yargılama
kaynakların etkili ve verimli şekilde kullanımını belirleyen sürecidir (Başaran, 2000). Değerlendirmenin amacı;
politikaları uygulayarak amaca ulaşma olarak tanımlanmış- örgütün ortak amaca ulaşma derecesini ve amaca ulaşma-
tır (Taymaz, 2003). da kullanılan yolun başarı derecesini tarafsız olarak tespit
etmektir (Bursalıoğlu, 2002).
Eğitim yönetiminin verimli ve etkin olabilmesi için bilimsel
süreçleri takip etmesi gerekir. Bu süreçlere yönetim süreç- 7. Etkileme: Örgüt üyelerinin istenilen nitelikte ve nicelikte
leri adı verilmektedir. Yönetim süreçleri sayesinde örgütler iş yapması için dışarıdan güdülenmesi olarak tanımlanmış-
kendini oluşturan tüm unsurları koordine edebilir ve amaca tır (Demirtaş ve Güneş, 2002). Gürsel’e (2003) göre etkile-
ulaşabilir. Yani yönetim süreçleri, istenilen ortak amaca me, üst kademedekilerin alt kademedekilerin kararlarını
başkaları yoluyla ulaşmada yol gösteren ve bu kişilerin etkilemeyi amaçlayan tutum ve davranışlarıdır.
gerçekleştirdiği etkinliklerin bütünü olarak tanımlanabilir Yönetim süreçleri ile ilgili bu açıklamalar ışığında yönetici -
(Efil, 2004). Yönetim süreçleri ilk ifade edildiği günden bu lere büyük görev düştüğü aşikârdır. Çünkü yönetici, örgütü
yana çeşitli birçok sınıflandırmaya tabi olmuştur. Fakat temsil eden, sorumluluğu üstlenen, örgütle ilgili kararlar
Gregg, bu süreçleri sıralarken ilk adımı karar verme olarak alan ve kaynakların kullanma hakkına sahip olan ve örgüt
adına yetki kullanan bireydir (Öztaş, 2017). Koçel’e (2011)
belirleyerek diğer bilim insanlarından ayrılmıştır
(Knezevich, 1970; akt. Tofur ve Yıldırım, 2021). Gregg’in göre ise yönetici kişisel yetenek ve becerilerini kullanarak
önerdiği yedi aşama şu şekildedir: örgütü yöneten kişidir. Fakat günümüz koşullarında özellik-
le okul yönetiminde bulunan kişilerin sadece yönetici sıfatı
1. Karar verme: Bir amaca yönelik bilinçli bir zihinsel okulun başarılı olmasına yetmeyip aynı zamanda bu kişile-
faaliyetin sonucudur (Erdoğan, 1996). Aydın (2010) ise rin liderlik vasıflarına da sahip olması gerektiği vurgulan-
karar vermeyi örgütte oluşan problemlere yönelik en maktadır. Bu noktada lider ile yönetici hem birbirinden
uygun çözümün belirlenmesi olarak tanımlamıştır. Karar farklı hem de birbirini tamamlayan kavramlar olarak değer-
vermenin aşamaları; sorunun tanımlanması ile başlayıp lendirilebilir (Demirtaş, 2014).

72 * Foça Halk Eğitim Merkezi