Page 77 - İZMİR AKADEMİ DERGİSİ

MAKALE

Sanal paralardan Bitcoin, bu teknolojinin (blok zincir)
mucidinin icat ettiği ilk ve en bilinen kripto paradır.
Çalışma mantığı, kuralları ve teknolojik altyapısı kendine
özgü bir kripto paradır. Bitcoinin ardından en popüler ikinci
zincir ise Etherium’dur. Bunlara Litecoin, Solana, Avalanche
(Avax), Polkodot ve DogeCoin’i ekleyebiliriz. Kendi blok
zincir altyapısı olan bu kripto paralara coin diyoruz. Bu blok
zincirler kendi para birimleri olmalarının yanında başka
para birimlerinin de kendi altyapılarını kullanmalarına izin
verirler. İşte bu diğer hizmet alanlara da Token diyoruz. Bu
şekilde üretilmiş ve şu an en popüler olan Token SHIBA
INU’dur ve Etherium zinciri üzerinde bulunmaktadır (McG-
regor, 2021).
Gelin şimdi NFT’ye geri dönelim…
2020 yılında kripto paralarda (coin ya da token) çalışan bu
güvenlikli ve birbirini denetleyen sistemin, teknoloji
dünyasının çözmeye çalıştığı bir diğer problemine de çare 2021). Düşünsenize eğer tapularınız NFT ile bir blook zincir
olabileceği fikri düşünülmüştür: “Şahitlik”... üzerinde saklansa, 200 yıl sonra bile torunlarınızın torunları
Bir ülkenin vatandaşı olduğunuzu nasıl ispat edersiniz? bu tapunun kaydına ulaşabilir ve hak iddia edemezler
Kimlik, pasaport..? Peki ya kaybolursa..? miydi? Diğer yandan günümüzdeki tapu kaydı ile ancak
Nüfus defteri kaydı? Peki ya defterler tahrip olur ya da dedelerimizin kayıtlarına (o da bin bir zorlukla) ulaşabiliyo-
silinirse..? ruz.
Nüfus veritabanı? Kimlik numarası? Ya hackerlar veritaba- Günümüzde daha çok sanat eserlerinin sahipliğinin belge-
nındaki kaydınızı silerse..? lendirilmesiyle tanınan NFT ile bu güne kadar saklanan en
değerli varlık, dijital sanatçı Beeple’ın sattığı “First 5.000
Yalnızca vatandaşlık bilginizin ispatı değil; tapu, senet, çek Days” isimli tasarım çalışmasıdır (Kastrenakes, 2021).
ve bilimum noter hizmeti gerektiren ya da gerektirmeyen Ancak bu konuda bir sınır olmadığı için her an bu rekor
(ama güvenlik gerektiren) işlemlerinizde bir şahidiniz açılabilir. Peki NFT eşittir sanat eserlerinin alınıp satılması
olması gerekli değil mi? Blok zincir teknolojisi kripto mıdır? Tabii ki değil… Yukarıda anlatıldığı gibi bu teknoloji
paralarda bu şahitlik sistemini yukarıda anlatıldığı gibi ile sahipliğin garanti altına alınabileceği metaların sınırı
neredeyse kırılamaz bir şekilde kurmuş bulunuyor. Bu yok? Hatta bir üst düzeyde blok zincir teknolojisi ile güvenli
teknolojinin yalnızca kripto paralarda değil tüm varlıkları- bir şekilde saklanabilecek, istenildiğinde dosdoğru sunula-
mızın (hatta vatandaşlık kaydımızın) kaydında tutulması fikri bilecek ve kişisel kısmı gizli tutulabilecek verinin de sınırı
size de mantıklı gelmiyor mu? Böylelikle tıpkı kripto yok (sağlık, vatandaşlık, gelir vb).
paralarda olduğu gibi varlığımızın manipüle edebilecek ya
da korumasını üstlenecek bir sahibi (örneğin merkez Ne dersiniz? Siz de şahidinizin fikrini değiştirebilecek bir
bankaları, tapu daireleri, noterler, nüfus veritabanları) insan, kaybolabilecek bir kayıt defteri, hacklenebilecek bir
olmayacaktır. “Şahitliğimizin” (tapumuzun) şahit olduğunu veritabanı olmasındansa; sizi tanımayan (dolayısıyla size
bile bilmeyen, bizim tanımadığımız ve bizi de tanımayan özgü işlem yapmayacak yapsa da bir şey değiştiremeye-
kendi içerisinde bir sistematiği olan ve her sorulduğunda cek) binlerce madenciden oluşan teknolojik bir komünite-
karşılaştırmalı olarak doğru cevabı veren zincir üzerinde deki bir blok olmasını istemez misiniz?
binlerce kayıt müfettiğinde tutulması daha güvenli değil
mi?
İşte bu mantıkla, eşsiz tokenlar (NFT) üretilmeye başlandı. KAYNAKLAR
Bitcoin ya da diğer kripto paralar eşsiz değildir. Örneğin Avcı, A. (2021, December 7). NFT: Yarının İlk Günleri – Boğaziçi Üniversitesi
Sosyal Medya Lab. Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Medya Lab. http://sml.-
tüm dünya genelinde 18,9 milyon adet bitcoin vardır ve bu boun.edu.tr/index.php/2021/12/07/nft-yarinin-ilk-gunleri/
sayı en fazla 21 milyon olacaktır. (Bitcoin Price Today, BTC Bitcoin Price Today, BTC to USD Live, Market Cap and Chart. (2022, 01 03).
Coin Market Cap. Retrieved January 3, 2022, from https://coinmarketcap.-
to USD Live, Marketcap and Chart, 2022). Bu coinlerin com/currencies/bitcoin/
hepsi birbirinin aynıdır ve birbirlerinin yerlerine kullanılabi Google. (2022, 01 03). Google. Trends Search. Retrieved January 03, 2022,
lirler. (Aynı Lira gibi değil mi?) Ancak bu güvenli teknoloji from https://trends.google.com/trends/explore?date=today%205-y&geo-
=TR&q=NFT%20nedir
mimarisi üzerine inşa edilen NFT’lerin her biri eşsizdir ve Kastrenakes, J. (2021, March 11). Beeple Sold an NFT for $69 Million. The
birbirlerinin yerine geçemezler. Tabi değerleri de aynı Verge. https://www.theverge.com/2021/3/11/22325054/beeple-chris-
değildir. (Tapu kağıtları gibi diyebiliriz?). NFT teknolojisini ties-nft-sale-cost-everydays-69-million
Mc Gregor, G. (2021, May 12). What is the Shiba Inu Coin? Experts Weigh
kısa zamanda bu kadar yaygınlaştıran en önemli şey, bin in on the 'Doge Coin Killer' Hype. Fortune. https://fortune.-
yıllardır üzerine pek çok tartışmanın döndüğü “Sahiplik com/2021/05/12/shiba-inu-coin-price-shib-dogecoin-killer/
Kanıtı”na yeni bir çözüm getirmesi. Soyut ya da somut bir NFT. (2021, 12 19). Wikipedia. Retrieved January 3, 2022, from https://tr.wiki-
pedia.org/wiki/NFT
varlığın sahipliğinin NFT’ler ile tartışmaya açık olmayacak Satoshi Nakamoto. (2021, 12 29). Wikipedia. Retrieved January 3, 2022,
şekilde garanti altına alınmasından bahsediyoruz (Avcı, from https://tr.wikipedia.org/wiki/Satoshi_Nakamoto

75