Page 78 - İZMİR AKADEMİ DERGİSİ

MAKALE

MAKALE lerle yaptığı araştırmanın sonucunu bunu kanıtlar nitelikte-
dir. “ Bebekler yedi aylıkken yani hâlâ “dünya vatandaşı”
iken, İngilizcedeki “r” ve “l” seslerini hiç zorlanmadan ayırt
edebilmişlerdir. Ancak bundan tam üç ay sonra bu yetenek
YABANCI DİL OLARAK kaybolmuştur. Aynı durum Amerikalı bebeklerle farklı
sesler kullanarak yaptığı araştırmada da ortaya çıkmıştır.
TÜRKÇENİN ÖĞRETİMİ Her iki araştırmada da beyin yakın zamanda azalacak olan
nöraplastisitenin farkındadır ve kendini ihtiyaç duyacağını
düşündüğü dilin seslerini öğrenmeye adar, ihtiyacı olmaya-
Dr. Selma ISLIOĞLU VAZGEÇTİ * cağını düşündüğü bir dil için nöronlarını harcamayı redde-
der” (Suskınd, 2019). Böylece kişinin hem ana dil edinimi
hem de ileride edineceği yabancı dil öğrenim süreci
Ana Dil ve Yabancı Dil Edinimi şekillenmiş olur. Bebeklik döneminden ayrışmaya başlayan
ana dil öğretimi ile bir dilin yabancı dil olarak öğretilmesi
Dil öğrenimi bir dilin ana dil ve yabancı dil öğrenimi olarak öğrenim ortamları, öğrenme ihtiyaçları, kullanılan yöntem
iki şeklinde ele alınabilir. Yabancı dil kişinin ana dili dışında ve teknikler, öğrenen ihtiyaçları, nedensellik, işleyiş gibi
öğrendiği dildir. Ana dili bir edinimdir, doğuştan itibaren birçok konuda farklılıklar göstermektedir.
ait olduğu toplumun bir parçası olarak çocuk doğup, büyü-
düğü çevrede konuşulan dili özel bir çaba göstermeksizin Ana dil eğitiminin, çocuğa yeni bir dil öğretmeninin olma-
edinir. İşte bu dile ana dili denir ki birey henüz daha dığını, konuşulan dil üzerine çeşitli becerilerin kazandırıldı-
doğmadan anne karnındaki 6. ayında ebeveynlerin sesini ğı ve bireyin bu alanda bilinçlendirildiğini belirten Göğüş
tanımaya başlar. Bir bebek doğduğunda 100 milyar nörona (1983) bu eğitimle kişide amaçlananları şöyle özetler:
sahiptir. Doğumdan yaklaşık üç yaşına kadar her saniye Anlam ve duyguya göre vurgulayarak doğru ve düzgün
beyin tarafından 700 ile 1000 nöron arasında bağlantı okuma, dinlediğini doğru ve tam anlama, doğru konuşup
oluşturulur. Sonuçta ortaya çıkan inanılmaz ve son derece doğru yazma, yeterli bir söz dağarcığı kazanma, dil kuralla-
karmaşık devre bellek, duygu, davranış, motor beceriler ve rını uygulayıp öğrenmeye çalışma, okuduğu yazı ve yapıt-
elbette dil dâhil tüm beyin fonksiyonlarımızı etkileyen bir lardan zevk alma, doğru düşünme-kişilik geliştirme, toplu-
beyin mimarisi gerçekleşir (Suskınd, 2019: 69). 0-3 yaş ma uyabilme becerisi kazandırma, Türk ve Dünya kültürünü
arasındaki çoğu çocuk ana dilini konuşmaya başlar ve bu kazanma.
onlar için çok değildir. Çünkü ilk kelimesini söyleyememiş Yabancı dil öğrenimi de en az ana dil eğitimi kadar önemli
bebeklerin beyin görüntüleri, kullandıkları dilin kelimelerini ve ciddiye alınması gereken bir süreçtir. Plansız ve
ifade etmek için gerekli hareketleri zihinsel olarak kafaların- programsız yapılacak bir öğretim bireyin öğrenilecek dile
da prova ettiklerini ortaya koymuştur. Bir bebeğin geliş ve o dilin ifade ettiği kültüre karşı ön yargı oluşturmasına
mekte olan beyni başlangıçta duyduğu belirli ses ve sebep olur. Senemoğlu (1983) yapılacak bir yabancı dil
kalıpları inanılmaz bir biçimde sayısallaştırmaya başlar, öğretiminin başarılı olmasını şu koşullara bağlar:
kelimenin ne anlama geldiğine bakılmaksızın duyduğu a- Söz konusu dili öğrenecek topluluğun ana dili, ekinsel
seslerin frekansını hesaplar. Hâkim olan sesler beyin özellikleri, yaş ortalamasını göz önüne alarak öğretimi
tarafından tutulur ve sonunda bireysel sözcük haline planlamak
gelerek bebeğin ana dilini oluşturur (Suskınd, 2019).
b- Öğretilecek yabancı dilin hangi bildirişim durumlarında
Birey bu süreçte doğal olarak kullandığı bu dilin kuralların- kullanıldığını, sözcük ve tümce yapıları ile hangi yörenin
dan habersizdir. Okul öncesinden başlayarak sırayla ilköğ- hangi yaştan kişilerin söyleyiş ve söz dizim özelliklerinin
retim, ortaöğretim ve yükseköğretim çağına gelen birey aktarılması gerektiği, bu çalışmaların nerede yapılacağını,
başlangıçta doğal yollarla öğrendiği, kendini ifade ettiği yabancı dil öğrenecek kişilerin neden böyle bir çalışmaya
ve dünyayı anlamlandırdığı dilin sistematik özelliklerini girişmek istediklerini, yabancı dili nerede kullanacaklarını
bilinçli olarak ihtiyacına yönelik bir tutumla değerlendire- belirlemek, ancak tüm bunlardan sonra yabancı dilin nasıl
rek dil öğrenme sürecini şekillendirir. Ana dil öğrenimi bu öğretileceğini saptamak
aşamada bireyleri zorlamasa da ana dil dışındaki bir dilin
yani yabancı dilin öğrenilmesi bireyleri zorlamaya başlaya- Yabancı dil öğrenen kişinin dil becerilerini sınıf ve hayat
caktır. Çünkü bilişsel gelişimimizi, hafıza oluşumunu, yaratı- ortamında edindiğini belirten Derjaj (2005) yabancı dil
cılığımızı, kişilik oluşumumuzu, ruh halimizi ve öğrenme öğrenme süreçlerini; dil yapısını öğrenme, dil becerilerini
becerilerimizi şekillendiren; doğumdan sonraki 2-3 yılda kazanma, amaç dilin kültürel öğelerini tanıma, dilin farklı
en yüksek sayıya ulaşan nöron ve sinaptik bağlantıların toplumsal ortamlarda nasıl kullanıldığı bilgisini edinme, o
bazıları tıpkı dağınık bir çalıyı budar gibi budanır ve dilin yapı ve beceri bilgileriyle birlikte toplumsal kullanımı-
yeniden biçimlenir (Erdoğan, 2021). Sinaptik budama da nı da birleştirerek iletişim kurma şeklinde özetler. Barın
denilen bu kavramda en çok kullanılan, işimize yarayan (2004) yabancılara Türkçe öğretimindeki temel ilkeleri şu
nöron ve sinaps ağları korunup daha da güçlenirken şekilde belirtir: dil öğretimin planlanması, dört temel bece-
kullanmadığımız nöron ve sinaps ağları kırpılır ki bu durum riyi dikkate alma, basitten karmaşığa, somuttan soyuta
en çok 2 ile 10 yaş aralığında yaşanır. Ergenlikte sinaptik gitme, tek seferde tek yapıyı sunma, verilerin bilgi ve
budama azalır ve 20’li yaşların sonunda durur. Bu durum örneklerin hayata uygunluğu, öğrencileri aktif kılma, birey-
özellikle belirli bir yaştan sonra yabancı dil edinmek isteyen sel farklılıkları dikkate alma, görme ve işitmeye dayalı
bireyi oldukça etkileyecektir. Patrica Kuhl’un Japon bebek- araçlardan yararlanma.
76 * Menemen, Şehit Kemal Ortaokulu