Page 32 - İZMİR AKADEMİ DERGİSİ

MAKALE

Öğrencilerin entelektüel, sosyal ve kişisel gelişimini
gerçekleştirebilmeleri için öğretmenlerin öncelikle kendile-
MAKALE rini geliştirmeleri önemlidir. Öğretmenlerin kendilerini
geliştirmelerinde kurumsal işleyişin de bir o kadar önemli
olduğu söylenebilir. Öğretmenlere yönelik değerlendirme
ÖĞRETMENİN MESLEKİ ve ödüllendirme uygulamalarının başarısında, toplumsal
ve teknoloji alanındaki hızlı dönüşümlere uyum sağlayan
YETERLİKLERİNİ öğretmenlerin sürece verdikleri destek önemli bulunmuş-
tur. İngiltere' de öğretim performansına dayalı öğretmen
İŞ YAŞANTISINDA ücretlendirme ve ödüllendirme programı uygulamalarında
(Department for Education and Employment, 1998),
mesleki gelişim etkinliklerine ‘sıcak’ bakan ve bunlara
GELİŞTİRMEK gönüllü katılan öğretmenlerin, bu tür uygulamaların başarı-
sında belirleyici oldukları sonucuna ulaşılmıştır. Buradan
Doç. Dr. Yılmaz TONBUL * hareketle, mesleki gelişim etkinliklerine bilinçli bir
katılımın, eğitim reformlarının ve yenileşme girişimlerinin
başarısını etkileyeceğini söylemek yanlış olmayacaktır.
Öğretmenlerin mesleki gelişim etkinliklerine katılmasının
Öğretmen niteliğinin önemi, geçmişte ve günümüzde yararları, sistemdeki yenileşme girişimlerini kolaylaştırmak-
birçok araştırmacı tarafından dile getirilmektedir.
la sınırlı değildir. Öğretmenlik mesleğinin kavramsallaştırıl-
Bursalıoğlu’na (1994) göre okul olarak adlandırılan sosyal ması ve böylece bilinç farkındalık düzeyinin artması da bu
sistemin en stratejik parçalarından biri öğretmendir. Birçok yararlar arasında sayılabilir. Diğer yandan yeni değerlerin
araştırma bulgusu, eğitimin niteliğinin büyük ölçüde öğret- benimsenmesi, öğretmenlikte mesleki ve kültürel normla-
men niteliği ile doğru orantılı olduğunu (Celep, 2008); rın gözden geçirilmesi, bunların güncellenerek yeniden
öğretmen niteliği ve öğretmen yeterliklerinin, öğrencilerin oluşturulması ve mesleği anlamlandırma süreçlerinin tümü,
öğrenmelerini geliştirmede kilit noktasını oluşturduğunu mesleki gelişim etkinliklerinin niteliği ile doğru orantılı
(Yasseen, 2010); öğretmenlerin, sahip oldukları niteliklerin, ilerleyecektir. Tutkulu birer entelektüel olmaları beklenen
öğrencilerin istenilen davranışları kazanmalarında etkili rol ‘öğreticilerin’ öğrenmeyi kovalamayı bıraktıklarında,
oynadığını (Toprakçı ve Altunay, 2015) göstermektedir. öğrencilerine sunacakları bilgi belki azalmayacaktır ancak
Eğitim sisteminde öğretmenin taşıdığı önemi anlamanın rol modeli olma iddialarını taşımaktan uzaklaşacakları
bir yolu da eğitim tarihini hatta kendi eğitim tarihimizi oldukça açıktır. Sunulacak bilginin azalmamasının tek
doğru okumaktan geçmektedir. Tarih boyunca öğretenin nedeni öğretmenlerimizin hafızası değil, öğrenenler ve
önemi hiç eksilmemiştir. Öğretme eylemi avlanmayı, taşı merak edenler açısından farklı bilgi kaynaklarına erişimin
yontmayı, ekip biçmeyi, tedavi etmeyi, yönetmeyi öğret- günümüzde çok daha kolay olmasıdır. Bugün herhangi bir
mede ve yeni bir toplumu inşa etmede öncü rol oynamak- konuyu merak ettiğimizde başvurduğumuz internet ve
tadır. Görüldüğü gibi hayatı sürdürmede ne kadar bilgi, erişim olanakları, geçmişte olduğu gibi öğretmenin tek
beceri ve tutuma ihtiyacımız varsa gözlemden, dinlemeye, bilgi kaynağı olma ayrıcalığını ortadan kaldırmıştır. Ayrıcalı-
bizzat deneyimlemeye kadar birçok yoldan edinilen öğren- ğı ortadan kalkan tek kesim öğretmenler değildir. Sağlık-
meler sayesinde bu ihtiyaçları gidermeye çalışıyoruz. tan, evdeki onarım işlerine kadar her alanda çok sayıda
Öğretmenler söz konusu öğrenme sürecinde kilit rol bilgi kaynağı bulunmaktadır. Bilgi kaynaklarına erişim
oynamıştır, gelecekte de –gerekli yeterlikleri karşılamaları yolları, geçerli ve güvenilirliği yüksek bilgiyi ayırt edebilme,
durumunda- farklı rollere bürünerek varoluşsal nedenlerini bilgiyi işlevsel hale dönüştürebilme yeterlikleri günümüzde
yitirmeyeceklerdir. Kurumsallaşan eğitim etkinlikleri aracılı- ve gelecekte daha fazla önem arz edecektir. Söz konusu
ğıyla toplumun tüm üyeleri, zorunlu eğitim öğretim süreç- erişim yollarını bilme, doğru bilgiyi ayırt edebilme ve
leri sonucunda, öğretmenlerin ‘rahle-i tedrisatından’ bilgiyi kullanabilme yeterliklerinin de öğrenilmesi gerek-
geçmektedir. Toplumun tüm bireyleri ile karşılaşan ve mektedir. Öğretmenler bu noktada tarih sahnesine
hayatlarına yön verme iddiasında olan başka bir meslek yeniden ve çok daha güçlü çıkacaklardır. Yeter ki, süreç
olduğunu sanmıyorum. Şimşek (2003), öğretmenliğin doğru okunabilsin ve gelişmelere uyum sağlanmakla sınırlı
siyasetçisinden doktoruna, mühendisinden polisine kısaca kalınmasın, gelişmeleri yönlendirebilecek irade ve tutum
birçok meslek dalına insan gücü yetiştirmesi açısından da sürece eşlik etsin. Bilimin uygulamaya geçmiş yüzü olan
toplumu tüm yönleriyle etkileme gücüne sahip mesleklerin teknoloji, günümüz de gelişmelerin odak noktasını oluştur-
başında geldiğini; bundan dolayı da belirli niteliklerle maktadır. Eğitim 4.0 kavramı içerisinde yer alan, artırılmış
donanmış bireyler tarafından yerine getirilmesi gerektiğini gerçeklik, sanal gerçeklik simülasyonları, nesnelerin
belirtmektedir. Öğretmenliğin bir meslek olarak kabul interneti, dijital öğrenme platformları ve eğitsel veri
edilmesi, standartlarının belirlenmesi, bu standartların madenciliği gibi uygulamaların, eğitimin her alanında
kazandırılması ve söz konusu standartları karşılayan birey- olduğu gibi, öğretimsel uygulamalarda da yansımalarının
lerin atanması kadar, meslek içerisinde öğretmenlerin olduğu görülmektedir. Öğretmenlerin ve okul yöneticileri-
sürekli geliştirilmesine yönelik uygulamalar da kamusal nin eğitilmesi, yetiştirilmesi ve mesleki gelişimlerini sürdü-
alandan demokratik kitle örgütlerine kadar, tüm çevrelerde rebilmelerine yönelik düzenlenen eğitim programlarında
duyarlılık gösterdikleri konular olarak öne çıkmaktadır. ve uygulamalarında, uzaktan eğitim teknolojileri, özellikle

* Doç. Dr., Ege Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü.
30