Page 34 - İZMİR AKADEMİ DERGİSİ

MAKALE

yansıtanlardı söz konusu farkı yaratanlar. Okullar, ellerinde- gibi hedefler, okul içi öğretimsel etkinliklerle yeterince
ki sosyal sermayenin farkında olup bunu işe koştuklarında, kazandırılması mümkün değildir. Hayat dışarıda iken
öğretmenler alanları ile ilgili birikimlerini meslektaşları ile sadece içeride ve bilişsel alanlardaki kazanımlarla sınırlı bir
paylaştıklarında, birbirimizi farklı yönleriyle de tanımaya eğitimin, dışarıdaki durumu anlamada ve sorunları çözme-
başladığımızda, öğretmenler okula gitmeyi daha çok de yeterli olduğunu söylemek zordur. Bu konuda sınıfın
isteyecektir. Çocuklar da öyle. Öğretmen yeterlikleri çok dışında ama okulun içerisinde (koridorların ve panoların
yönlü olmayı gerektirmektedir. Mevcut eğitim sistemimiz kullanımı, projeler, kulüplerin işleyişi, okul dergisi, sergiler,
sınav odaklı olmakla birlikte, okulu sadece test çözen söyleşiler, kermesler) gerçekleşen etkinliklerin yanı sıra
çocukların belirli sürelerle bu amaçla vakit geçirdikleri okulun dışında kalan ister yapılandırılmış, isterse yapılandı-
yerler olmadığını, en azından olmaması gerektiğini tüm rılmamış tüm ortamlar öğrenciler açısından öğrenme
eğitimciler biliyor. Bugün ve gelecekte soru değil sorun alanları olarak düşünülmelidir. Bu alanlarda gerçekleşen
çözen, içten, eğlenceli, çok yönlü insanlarla komşuluk etkinlikler, nerede ne var, hangi ortam hangi dersin hangi
yapmak, arkadaş olmak, birlikte çalışmak, kısacası böyle kazanımı ile ilişkilendirilebilir, çocukları dışarıya ve dışarısını
insanlarla birlikte yaşamak istiyorsak bu insanları yetiştir- içeriye taşıyacağımız etkinlikler neler olabilir gibi soruların
meyi hedeflemek durumundayız. yanıtlarının masaya yatırıldığı bilgilendirme, istişare ve
tartışma ortamları, öğretmenlerin mesleki gelişimine çok
• Okullarda iyi uygulamaların belirlenmesi ve yaygınlaş- şey katmanın ötesinde, mesleğe canlılık getirecektir.
tırılması Buradaki canlılık, mesleki etkinlik çeşitliliği anlamında
kullanılmış olup, iş doyumunu artırmada, işleri rutin olmak-
Sosyal Mukayese Kuramında, bireylerin kendi gelişimleri tan çıkarmada, zamanın su gibi akma hissini yakalamada
kadar, meslektaşlarıyla da bazı karşılaştırmalar yaparak öz önemli bir rol oynayacak ve her şeyden önemlisi ‘doğru
yeterlik algısının oluştuğu vurgulanmaktadır. Öğretmenler- işler’ yapma hazzını ortaya çıkartacaktır. Üniversite hocası-
de öz yeterlik algısının gelişiminde, güçlü alanlarının farkın- nın gelip aynı konuyu anlatmasının ötesinde kazanımlar
da olmalarını sağlamak ve bu yönlerinin başkaları nezdinde ortaya çıkacaktır. Öğretmenlerle bu deneyimler ışığında
de görünür kılınarak, takdir edilme gereksiniminin gideril- edilecek söyleşiler, her iki tarafa da iyi gelecektir. Yazar
mesinin etkili olduğunu kişisel deneyimlerden de çıkart- söyleşileri, bilim insanları ile yapılacak oturumlar, farklı
mak mümkündür. İyi ders materyali geliştiren, farklı işyeri ziyaretleri, müze gezileri, tiyatro - sinema, hayvanat
öğretim tekniklerini dersin kazanımlarıyla ilişkilendirerek bahçeleri, doğa gezileri, üniversite ziyaretleri en çok
öğrencileri motive edebilen, velilerle etkili iletişim kurabi- çocuklarımıza iyi gelecektir. Bu etkinlikler, öncesinde,
len, öğrencileriyle iyi projeler yapan ve sınıf yönetiminde süreçte ve sonrasında yapılacakların planlanması durumun-
çok etkili öğretmenler kadar, ‘alışılmış olanın’ dışına çıkabi- da sıradan geziden farklılaşacak ve böylece ‘sınıfta ders
len uygulamalara yer veren öğretmenlerin de belirlenmesi, yapmadığımız’ için bir şey kaybetmemiş olacağız. Bu etkin-
yeni bir şeyler yapmak isteyenleri yüreklendirecektir. Okul liklerin sonuçlarının, kazanımlarının meslektaşlar arasında
yöneticilerinin ders denetimlerinde gözlemledikleri bu tür paylaşılması bir gerekliliktir. Çünkü okul dışı etkinlik düzen-
öğretmenleri belirgin hale getirmeleri, öğretmen toplulu- lemenin zorlukları vardır ve Bandura’ya göre başkalarının
ğuna tanıtmaları ve yaptıkları ‘iyi şeyleri’ tanıtma fırsatı tecrübelerine başvurmak, bazı zorlukların tekrarını önleye-
vermeleri meslektaş öğrenmesi açısından iyi bir örnek bilir. Böylece okul dışı etkinliklere karşı oluşmuş önyargıla-
olacaktır. Öte yandan öğretmenlerin sınıftaki öğretimsel rın önüne de bir nebze olsa geçilebilir.
uygulamaları, karşılaştıkları sorunları ve bunları nasıl
çözdüklerine yönelik örnek olaylarla ilgili iyi uygulamaları • Okullardaki ölçme değerlendirme süreçlerinden
masaya yatırdıkları deneyim paylaşımı oturumları da etkili çıkarımlar
olacaktır. Bu süreçte Sosyal Kolaylaştırma Kuramında dile
getirilen, kim kiminle çalıştığında daha iyi sonuçlar Kaos Kuramına göre ortada bir sorun varsa, öncelik
alınmaktadır ve kimler daha kolaylaştırıcı gibi yönetimsel sorunun kendisi olmamalıdır. Öncelik sorunun ortaya
varsayımların da dikkate alınması iyi olacaktır. Öğretmenle- çıkmasına neden olan etmenlere odaklanma, alt sistemler
rin birbirinin sınıflarına girme uygulaması kamu okullarında arasındaki etkileşimde aksayan yönleri saptamak olmalıdır.
alışılmış bir uygulama olmamakla birlikte özel okullarda bu Ayrıca soruna öfkelenmek yerine, ‘sorun bize anlatmaya
durum oldukça yaygındır. Amaç öğrenmek ise meslektaşla- çalışıyor, nerelerde değişikliğe gidilmesi gerekiyor’ şeklin-
rın birbirini iş yaparken gözlemlemeleri oldukça iyi sonuç- de düşünmemiz gerektiği vurgulanmıştır. Çünkü ortada
lar vermektedir. Öte yandan iyi uygulamaların neler olduğu- sorun yoksa sonuçlar da sorunsuz olmalıdır, oysa bir sorun
na dair bir uzlaşının oluşması, öğretmenlerde oluşmuş var ve peki sorunun kaynağı nerede? Öğretmen zayıf verdi
mevcut zihinsel şemaların gözden geçirilmesi de adı geçen ben yüksek not aldım şeklindeki düşünceler Yükleme
uygulamaların hayata geçirilmesini kolaylaştıracaktır. Kuramına göre dışsal denetim odağına sahip bireyler
tarafından dile getirilmektedir. Okullarımızdaki her türlü
• Ders dışı öğrenme ortamları ve uygulamaları ölçme değerlendirme uygulaması, eğitim öğretim süreçle-
rini bütüncül bir biçimde masaya yatırdığımız, sonuçtan
Eğitim kurumları, arz ettikleri öğretim zamanı aracılığı ile başa döndüğümüz, böylece sonuçlardan tekrar öğrendiği-
öğrencilere belirli kazanımlar edinmeleri, bu kazanımları miz süreçlere dönüştürülebilir. Ülkemizin PISA, TIMSS gibi
bugün ve gelecekte işe koşabilmeleri için faaliyet gösteren uluslararası sınavlarda elde ettiği sonuçların, okulun ilçede-
kurumlardır. İlerlemeci felsefede dile getirilen çözüm ki sıralaması, sınıfın diğer sınıflara göre durumu öğretmen
odaklı düşünebilme, çevredeki değişimlerin farkında olma topluluklarında dile getirilmelidir. Sorunun kaynağına iner-

32