Page 76 - ÖZ BAKIŞ - İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüğü - Özel Eğitim ve Rehberlik Dergisi

gibi birçok etken bizi o videoyu izlemeye
yönlendirebilmektedir. Sonrasında karşımızdaki kişi
ile benzer ve ortak bir noktamız olduğunu fark
edersek ayrıca ondan etkilenme gücümüz
artabilmektedir. Bu durumda video çeken kişinin
çok bilgili, uzman, iyi niyetli, yanlış bir tutumu
olmayan biri olduğu yanılsamalarına
kapılabilmektedir. Sevdiğimiz ünlüler de bizim
üzerimizde bu tür bir etki yaratabilmektedir. Çekici
bulduğumuz kişileri izlemeye başladığımızda
aslında, “Benimle Çalış” videoları bize rol model
olarak öğretici olabilirken diğer yandan da bizi
yanlış bir tutuma da yönlendirebilmektedir.

Petty ve Cacioppo’nun Ayrıntılandırma Olasılığı
İnsanlar en ufak bir bilgi karşısında bile
Modeli, insanların ikna edilmesinde iki rotanın
değerlendirme yapmak amacıyla diğerleri ile
kullanılacağını savunmaktadır: Merkezi rota ve
karşılaştırma yoluna gidebilmektedir. Bu
çevresel rota. Çevresel rota ayrıntılı, dikkatli
değerlendirmeyi de yaparken iyi ya da kötü olarak
düşünülmeyen ve mesaj içeriğinin önemsenmediği
en uç iki değeri göz önünde bulundurabilirler. Hem
durumlarda daha çok kullanılmaktadır. Diğer
iyi hem kötü yönleri var demek istemezler (Kırel ve
yandan merkezi rotada ise mesaj içeriği çok
ark., 2014). Kişilerin içten, samimi, canayakın,
önemseniyor ve ayrıntılı bir şekilde
çekici olma gibi sahip olduğu özellikleri, diğerleri
değerlendiriliyordur. Bilişsel kapasitenin yeterli ve
üzerinde birçok başka olumlu özellikleri daha
motivasyonun yüksek olduğu durumlarda, kişi
olabileceği etkisi yaratır. Bu sayede de çekici
mesajın sunduğu bilgiye odaklanıp eski
gördüğümüz kişilerin gerçekte hangi özelliklere
öğrenmeleri ile ilişkilendirerek merkezi rotayı
sahip olduğuna dikkat edilmeden, her zaman iyi
kullanmaktadır (Ertürk, 2010). Kişi ikna olmaya
biri olduğuna kanaat getirilir (Freedman ve ark,
çalıştığında farklı bilişsel süreçler devreye
1993). Bir başkasının bize çekici gelmesinin
girmektedir. Bu anlamda insanları etkileme yolları
sebebinin tamamen aramızdaki benzerlikle doğru
çevresel ve merkezi olarak ele alındığında,
orantılı olduğu görülmüştür. Çekicilik ve benzerlik
“Benimle Çalış” videolarını izleyen kişi, mesajı
arasındaki etkinin ekonomik, kişilik, özsaygı gibi
derinlemesine değerlendirmeyerek çevresel rotayı
birçok özellikle ilişkili olduğu görülmüştür.
kullanıyor olabilmektedir. Bu açıdan bakıldığında
Benzerlik ve çekicilik pek çok anlamda karşılıklı
çevresel yoldan gerçekleşen tutum değişimi, daha
olarak birbirini etkilemektedir.
kolay, karşıt fikirlere daha dirençsizdir. Böylelikle
“Birbirlerini çekici bulan insanların, zaman geçtikçe izleyici “Benimle Çalış” videolarından içerikten
birbirlerine benzemeye başladığı veya birbirlerini bağımsız sadece mesaj verenin uzmanlığı,
olduğundan daha benzer buldukları yanılsamasına güvenirliği ve hoşa gitmesine odaklanarak kolayca
kapıldıkları görülmüştür (Hendrick, 2009). Benimle etkilenir ve tutumunu istendik yönde
Çalış” videolarının hangisini izleyeceğimize karar değiştirebilmektedir.
vermek için bile çekicilik ön plana çıkabilmektedir.
Video çeken kişinin fiziksel görünümü, güleryüzlü
ve sempatik olması, çekim yaptığı ortamın hoşluğu,
arka fonda çalan müzikler, kullandığı dil, ses tonu
76
l Özel Eğitim ve Rehberlik Dergisi