Page 39 - ÖZ BAKIŞ - İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüğü - Özel Eğitim ve Rehberlik Dergisi

Sözcük okuma güçlüğü

Tipik gelişim gösteren çocuklar okuma becerisini gelişim seviyelerine uygun sıralamayla logografik okuma, erken
alfabetik okuma, ileri alfabetik okuma, otografik okuma ve akıcılığın kazanılması gibi aşamalardan geçerek
kazanırlar. Özel öğrenme güçlüğü olan çocuklar yukarıdaki sıralama geçişlerinde ciddi sorunlar yaşamaktadırlar.
Alfabetik okuma becerilerini geliştirmek akıcı okuma becerilerinin kazandırılmasını da kolaylaştırmaktadır.

Okumada sözcüğü tanımanın çeşitli yolları vardır. Görsel (tanıma) okuma, ses bilgisel (sözcük analizi)okuma,
bütünsel /otografik okuma, bağlam ipuçlarını kullanarak okuma gibi stratejik yöntemlerle çocuklara sözcük okuma
becerileri kazandırılır.

Okuma akıcılığındaki sorunlar (doğruluk, otomatiklik/hız, prozodi/tonlama-vurgu)

Akıcı okuma, kelimeleri doğru okuma (kelime tanıma) , uygun hız (otomatiklik) ve prozodi olmak üzere 3 bileşenden
oluşan okumadır. Üç bileşenden birinde ya da birkaçında sorun yaşanmaktadır. Bu bileşenlerde yaşanan sorunlar
kendisini okuduğunu anlamada yaşanan güçlükler olarak göstermektedir. Başarılı bir okuyucu konuşur gibi doğal
akışında rahatlıkla kelimeleri doğru analiz ederek, anlayarak ve yorumlayarak okur. ÖÖG olan çocuklar okuma
becerileri zayıf olan çocuklardır. Kelimeleri tanıma ve ayırt etme hızları düşük, sıklıkla duraklayan, kelimeleri
tekrarlayarak okuyan, ifade ve tonlamaları yerinde kullanmayan, noktalama işaretlerine dikkat etmeden okuyan
okurlardır. Akıcı okuma bileşenlerinin desteklenmesi, akıcı okuma becerilerini de geliştirecektir.

Doğru okuma: Doğru okuma becerisi zayıf olan okuyucular oldukça yavaş ve kesik kesik okurlar. Kelimeleri
tanıyamadığı için sık sık geri dönüşler ve düzeltmeler yaparlar.

Hızlı okuma (otomatiklik): Hızlı okuma otomatik şekilde metindeki kelimelerin okunmasıdır.

Prozodi: Prozodik okuma, kelime tanıma ve hızlı okuma becerileri kazandıktan sonra
oluşmaktadır. Okuyucunun bir metni uygun bir vurgu ve tonlama ile etkili ve ifadeli bir biçimde
okuması olarak tanımlanmaktadır. Rasinski’ye (2004) göre, metni anlamına uygun bir
tonlama ile okuma, okuduğunu anlama becerisinin kazanılmasını kolaylaştırmaktadır.

Akıcı okuma becerilerinin geliştirilmesi için uygulanacak stratejiler şu
şekildedir:

Birebir uygulanan stratejiler: Tekrarlı okuma yöntemi, zamanlı
okuma yöntemi, hedefe ulaşmak için tekrarlanan okuma yöntemi, eşli
okuma yöntemi ,ses kaydı(bant) destekli okuma yöntemi ,eko(yankılayıcı)
okuma yöntemi, nörolojik etki yöntemi, fernald yöntemi.

Sınıfta uygulanan stratejiler; Tüm sınıfın veya küçük öğrenci
gruplarının yer aldığı yöntemleri kapsar. Koro okuma yöntemi, okuyucu
tiyatrosu yöntemi, paylaşılan okuma yöntemi.

l 39
Özel Eğitim ve Rehberlik Dergisi