Page 60 - İZMİR AKADEMİ DERGİSİ

MAKALE

Kahramanmaraş İl Merkezindeki 22±1.2 - 213±16.4 Bq/m³ Avşar, Y., (2018).
Bazı İlköğretim Ve Anaokullarında
Radon Gazı Ölçümü
Sakarya Üniversitesi Kampüs
Bölgesinde Bina İçi Radon 21,1 - 63,1 Bq/m³ Çıtlak,K. (2018).
Konsantrasyonunun Belirlenmesi
Kırıkkale Üniversitesi Kayalı
Kampüsünde Bina İçi Radon Gazı 24.65 Bq/m³ Tamir darcan, m., (2020).
Ölçümleri
Batman’da Bulunan İlkokul
Binalarında Radon Düzeyinin 41 Bq/m³ Aldemir, K. (2018).
Ölçülmesi
Süleyman Demirel Üniversitesi'nde
Bina İçi Radon Konsantrasyonlarının
Nükleer İz Dedektörleri Kullanılarak 173-324 Bq/m³ Kürkçüoğlu, ve Bayraktar, g. (2012).
Belirlenmesi
Isparta İl Merkezindeki Okullarda Kürkçüoğlu, m. E., ve Ahmet, Ç. İ.
Gama Ortam Doz Eşdeğeri
Ölçümleri 200 nSv/saat N. E. (2017).

Çizelge.1 Okul Binalarında Radon Ölçüm Sonuçları.

Indoor Radon Abtement Act (1988)’ in belirlediği amaç, ri, iç, dış basınç ve sıcaklık farkları bina içi radon seviyesini
bina içi radon konsantrasyonunun dışarıdaki kadar veya etkileyen faktörlerdir (Güler ve Çobanoğlu, 1997; Günay
daha az olmasıdır (Price vd., 1994). Bina materyallerindeki vd., 2018; Yücel ve Arıkan, 2006).
radyonüklit içeriği nedeniyle, bina içinde maruz kalınan Bina içinde radon konsantrasyonunun düşük tutulması
radyasyon seviyesi için OECD-NEA başta olmak üzere insan sağlığı açısından önemlidir. Gelecekteki binalarda
WHO, ICRP, EPA gibi uluslararası kuruluşların insan sağlığı- bina içi radon seviyesinin mümkün olan en düşük seviyede
nı dikkate alarak tavsiye ettiği limit değerler bulunmakta- tutulabilmesi için; yüzey sızdırmazlığının sağlanması,
dır. Bu limit değerler mümkün olabilecek en az radyasyon toprak gazı basıncının azaltılması, havalandırma ve su
dozuna maruz kalmayı ifade eden ALARA (As low as arıtması, WHO tarafından verilen başlıca önerilerdir (Baş ve
reasonably achievable) prensibi dikkate alınarak verilmek- Selçuk, 2019).
tedir. (El-Dine vd., 2001).
Uluslararası Atom Enerji Ajansı Temel Güvenlik Standartları Okullarda Radon Seviyesi
(IAEA-BSS) çerçevesinde, radon için tavsiye edilen konsant
rasyon düzeyi 200-600 Bq/m3’ dür. Türkiye'de müsaade Sağlık açısından oluşturduğu risk göz önüne alındığında,
edilebilir radon konsantrasyonu ise TAEK tarafından 400 okul ve kamu binalarında radon seviyesi uluslararası
Bq/m3 olarak belirlenmiştir radyasyon güvenliği kuruluşları tarafından verilen limit
(TAEK-TR 2012-3). değerleri aşmamalıdır.
Bina içi radon miktarının tahmin edilmesinde, bina mater Çizelge.1’de ülkemizde farklı kademelerdeki okul binala-
yallerindeki radyum içeriğinin yanında kullanılan malzeme- rında yapılan bina içi radon gazı ölçümleri verilmiştir.
nin radon salınım hızının da bilinmesi gerekmektedir Bina içi radon seviyesi kontrolünde bina içine radon
(Khan, 1994, Tso vd.,1994, El-Dine vd.,2001, Petropoulos girişinin önlenmesi ve binalarda radon seviyesinin düzenli
vd., 2002). ölçülmesinin yanında radon konusunda farkındalık önem
arz etmektedir.
Bina İçi Radon ve Önlenmesi Lise öğrencilerinin radon gazına yönelik farkındalıklarının
Bina zemini topraksa, radon bina içine kolayca girebilmek- incelenmesi amacıyla Polat ve Sarıtaş (2016) tarafından
tedir. Çimento zeminlerde ise radon zamanla oluşan yapılan çalışmada, örneklem grubunun % 55 i radonu hiç
çatlaklardan sızmaktadır. Ayrıca su tesisatı, tesisat duvar duymadıklarını belirtmişlerdir. Radonu duyan öğrencilerin
arası boşluklar bina içindeki radon seviyesini artırmaktadır. sadece % 32,7 si radonu bildiklerini belirtmişlerdir.
Binalardaki radon gazının %90’lık kısmı binanın temelin Yapılacak binalarda radon seviyesini en az düzeyde tutabil-
deki topraktan ve kayalardan geri kalan kısmı binanın mek için gerekli kriterlere uyulması, var olan binalarda
yapıldığı yapı malzemelerinden gelmektedir. Bunun yanın- düzenli radon ölçümleri yapılması ve toplumun radon ve
da yapı malzemelerindeki nem oranı, difüzyon potansiyeli, zararları konusunda bilinçlendirilmesi, toplum sağlığı
toprakla temasta olan yapının yüzey alanı, yalıtım özellikle- açısından önem taşımaktadır.

58