Page 56 - İZMİR AKADEMİ DERGİSİ

MAKALE

ahlaki, insani, manevi ve kültürel değerlerini benimseyen,
koruyan ve geliştiren; Türkiye Cumhuriyeti’ne karşı görev
ve sorumluluklarını bilen ve bunları davranış haline
getirmiş yurttaşlar olarak yetiştirmek; ve yine beden, zihin,
ahlak, ruh ve duygu bakımlarından dengeli, topluma karşı
sorumluluk duyan; yapıcı, yaratıcı ve verimli kişiler olarak
Hiçbir millet yoktur ki yetiştirmek şeklinde açıklanmaktadır.
Bunun yanında, millî ahlak ve millî kültürün bozulup yozlaş-
ahlak esaslarına madan evrensel kültür içinde korunup geliştirilmesine ve
dayanmadan ilerlesin. öğretilmesine önem verildiği gibi ayrıca ilköğretim ile lise
ve dengi okullarda din kültürü ve ahlak öğretimi zorunlu
olarak gerçekleştirilir denilmektedir (METK, 1973).
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda da, eğitim veren-
Mustafa Kemal lerin etik düşünerek ahlaka uygun davranmaları gerektiği
ATATÜRK belirtilmekte; öğretmenlerin özenli davranış sergileme ve
iş birliği yapma sorumluluğuna vurgu yapılmaktadır. (DMK,
1965)
Ayrıca, Atatürk’e göre, “Millî Eğitimin gayesi yalnız
hükümete memur yetiştirmek değil, daha çok memlekete
ahlaklı, karakterli, cumhuriyetçi, inkılâpçı, olumlu, atılgan,
başladığı işleri başarabilecek kabiliyette, dürüst, düşünceli,
iradeli, hayatta rastlayacağı engelleri aşmaya kudretli,
Yine, tasavvuf kültürümüzün önemli şahsiyetlerinden Hz. karakter sahibi genç yetiştirmektir. Bunun için de öğretim
Ali, Hacı Bektaş-ı Veli ve Mevlana’ya nispet edilen özlü programları ve sistemleri ona göre düzenlenmelidir”
sözlerde görüleceği üzere güzel ahlakın, insanın kıymetini (Palazoğlu, 1999, s. 213).
artıran, akıl ve bilime dayanan ve aynı zamanda üstün bir İşte bu yüzden her birimiz ve özellikle eğitimcilerimiz,
liyakat sembolü olarak vurgulanması da dikkate şayandır. sorumluluk duygusuyla harekete geçerek en azından kendi
Felsefi açıdan bakıldığında ise, Alman idealizminin en kurumlarımız bünyesinde dahi olsa, toplumsal gelişimi
önemli temsilcilerinden olan filozof Immanuel Kant, ahlaki sürekli kılacak davranış modelleri geliştirebilmek için çaba
davranışların ödev bilinciyle yerine getirilmesi gerektiğini harcamalıyız. Zira, tek başına ve yalnızca etik düşünmek,
ifade etmektedir ki ona göre burada ‘yapma’ değil ‘isteme’ memleketi sosyal refaha ulaştırmayacağı gibi; etik düşünce
önemlidir. Yani birey, başkasının söylemesiyle değil; kendi süzgecinden geçirilmemiş salt ahlaklı davranış tekrarı ve
içinden geldiği için ahlaklı davranış geliştirmelidir (Kant, taklidi de zamana ayak uydurma ve medeniyette ilerleme
2016; Akarsu, 1982). açısından yeterli olamayabilir. Etik düşünceler ve ilkeler
ortaya koymak, fikir planında elbette kolaydır fakat eyleme
Millî Önderimiz ve Cumhuriyetimizin kurucu lideri Gazi dönüştürülmesi biraz zordur; zaman alır ve aksamalara
Mustafa Kemal Atatürk de, “Hiçbir millet yoktur ki ahlak uğraması kaçınılmazdır. Konuyu örneklendirerek açıklamak
esaslarına dayanmadan ilerlesin.” (Ceran&Canpolat, 2013, gerekirse, mesela çevreyi kirletmek hiç kimse tarafından
s. 1410; Görsel 2), “Millî ahlakımız medeni esaslarla ve hür etik bir davranış olarak kabul edilmez. Bununla beraber
fikirlerle beslenmeli ve takviye olunmalıdır. Bu çok mühim- sosyal yaşamda her ne sebeple olursa olsun bir gerçeklik
dir; bilhassa dikkatinizi çekerim. Tehdit esasına dayanan olarak çevreyi kirleten insanlarımıza rastlamak pek de zor
ahlâk, bir fazilet olmadıktan başka itimada da lâyık değil- değildir. Yani etik teoriler çoğu zaman ve maalesef ahlaklı
dir.” (Yücel, 1993, s. 19) ve “Milletin toplumsal düzeni, hâl pratiklere dönüşememektedir. Diğer yandan eskiden beri
ve istikbâlde refahı, medeniyette ilerleme ve yükselmesi tekraren veya taklit yoluyla yapılagelmekte olan örneğin
için insanlardan, her hususta, gayret ve icâb ettiği zaman toplu taşımada yaşlılara yer verme geleneğimiz hemen
seve seve nefsinin fedasını talep eden, millî ahlâktır. herkes tarafından kabul görmektedir. Ne var ki ideal etik
Mükemmel bir millette, millî ahlâkiyet icapları, o millet sorgulamadan geçirildiğinde bebekli bir anne; engelli bir
fertleri tarafından âdeta muhakeme edilmeksizin vicdanî, vatandaş ve bazen kitap okuyan / sınava çalışan bir gence
hissî bir şevkle yapılır. En büyük millî heyecan işte budur.” yer vermenin ahlakiliği kıyaslandığında bu örneklerin daha
(İnan, 2007, s. 302) sözleriyle ahlakın ne kadar mukaddes etik olabileceği de tartışmaya açıktır. Dolayısıyla devamlı
ve mühim bir değer olduğunu belirtmiştir. gelişen ve sürekli yeniliklere evrilen toplumsal hayat koşul-
larının her dem yeniden gözden geçirilmesi, ideal ve
Resmî Dayanak, Hak ve Sorumluluklar güncel davranış biçimlerine ulaşmak ve bunları yaygınlaş-
1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanununa göre, Türk Millî tırmak açısından zaruri görünmektedir.
Eğitiminin genel amacı, Türk Milletinin her bireyini millî, Millî ahlakımızın yükselmesi için eğitimcilerin bu bilinçle

54