Page 56 - özbakış ekım-2024 -

1. Esnek olmak: kardeşine koyduğumuz ekran sınırı ve uyku zamanının bir
Bazı durumlarda, kurallar esnetilebilir. Örneğin bir tatile olmaması gibi.
gidildiğinde uyku zamanı konusunda esneme olabilir. Ancak 5. Sorun çözme becerilerini geliştirmek:
bunun tatil zamanına özgü olduğu mutlaka belirtilmelidir. Ya
da misafirlik ilişkilerinde akranların arasında teknolojik oyun Çocuğunuzla birlikte sorun çözme becerilerini geliştirin.
oynayarak vakit geçirme kararı alındıysa çocuk, teknoloji Onlara, sınırların neden önemli olduğunu ve nasıl daha iyi
sınırlaması var diye bu sosyal ortamda kendi başına yalnız davranabileceklerini öğretin. Karşılaştığı problemlerin
bırakılmamalı, bunun da o zaman için geçerli olduğu belirtil- alternatif çözüm yolları olduğunu bulmasına yardımcı
meli, rutine geçildiğinde yine mevcut düzen sürdürülmelidir. olun ama asla çözümü söyleyen ve onu uygulaması ko-
Her durumu tek bir kurala uygun olarak ele almak ye- nusunda baskı yapan olmayın. Çözüm odaklı olabilmek
rine, çocuğun ihtiyaçlarına, gelişimine, içinde bulunulan adına ebeveynlerin sorması gereken iki soru ifadesi vardır:
ortama ve zamana uygun bir şekilde davranmak sınırların “Ne? ve Nasıl? ” Bu ifadelerini kullanarak geliştirdiğimiz
gerçekliğe uygun belirlenmesinde bir prensip olmalıdır. sorular çocuğa düşünmesi ve kendi çözümlerini üretmesi
konusunda alan açar.
2. Şefkatli ve empatik yaklaşmak: 10. Gerektiğinde uzlaşmacı olmak:

Duygular yargılanmak için değil, anlaşılmak içindir. Bu
nedenle çocuğunuzun duygularını anlamaya çalışmak, Uzlaşmak her iki tarafında kazandığı (kazan- kazan modeli)
empati kurmak, sınırları belirlerken ve uygularken daha bir ilişki modeli demektir. Her zaman ebeveynin söylediği
etkili olmanıza yardımcı olur. “Haklısın” sihirli bir kelimedir olur diye bir kuraldan yola çıkmak yerine çocuğun ihtiyaçları
ve haklısından sonra kuracağımız duygu yansıtma cümlesi doğrultusunda uzlaşmanın mümkün olduğunu ve ortak
çocuğun anlaşıldığını hissetmesine yardımcı olacaktır.“ Hak- kazançta birleşmenin geliştirici yönünü deneyimlemesine
lısın, hayal kırıklığına uğradın. Oyuncağı almamı istiyordun.” izin verin.
örneğindeki gibi. Bu on madde çocuklarla ebeveynlerin arasındaki bağı
zedelemeden, çocukların güven duyarak ve emin adımlarla
3. Olumlu davranışları görmek ve değişim hayat yolculuklarını sürdürmeleri için önemli bir kılavuzdur.
yönündeki çabayı onaylamak: Her ebeveyn, çocuğunun mutlu, güvenli, kendinin farkında

Çocuğunuz istenmeyen davranışlarını düzelttiğinde, ve başarılı bir birey olmasını ister. Mate ve Neufeld (2020)’ in
olumlu bir şekilde takdir ve teşvik edilmelidir. yedi ilkesi ve yukarıda tanımlanan on maddenin ebeveynlik
yaklaşımıyla bütünleştirilmesi çocukların psikolojik açıdan
4. Adil olmak: sağlıklı ve güvenli şekilde yaşamasına yardımcı olacaktır.
Hatırda tutulmalıdır ki “Sınırlarını bilen kendini, kendini bi-
Tüm çocuklara aynı sınırları uygulamak önemlidir. Ancak
her çocuğun bireysel ihtiyaçları ve kişilikleri göz önünde len sınırlarını bilir”. Bu da kendini bilen, ötekinin sınırlarına
bulundurulmalıdır. Örneğin altı yaşındaki çocuğa koyduğu- dikkat eden, kendi sınırlarını koruyan bireylerden oluşan
muz ekran sınırı ya da uyku zamanıyla on iki yaşında büyük sağlıklı bir toplumsal yapının inşasını mümkün kılar.

KAYNAKÇA

• Eisenberg, N., Valiente, C. ve Spinrad, T. L. (2016). Emotion- • Nicholson, B. ve Parker, L. (2020). Kalpten bağlı: Bağlanma
related self regulation and children’s social, psychological and temelli ebeveynlik eşliğinde şefkatle çocuk yetiştirme rehberi. (Y.
academic functioning. L. Balter, C. S. Tamis-LeMonda (Ed.), Child Ataman, Çev.). İstanbul: Görünmez Adam Yayıncılık.
Psychology: A Handbook of Contemporary Issues (3. Baskı) içinde • Tiberio, S. S., Capaldi, D. M., Kerr, Bertrand, M., Pears, K. C.
(s. 219-244). Londra: Routledge. ve Owen, L. (2016). Parenting and the Development of Effortful
• Mate, G. ve Neufeld, G.(2020). Çocuklarınıza tutunun: Control from Early Childhood to Early Adolescence: A Transactional
Ebeveynler neden akranlardan daha önemli olmalı?. (C. E. Topaktaş, Developmental Model. Developmental Psychopathology, 28(3),
Çev.). İstanbul: Hep Kitap. 837- 853.

• Mermer, P. (2014). Yavaş ebeveynlik. İstanbul:Altın Kitaplar.

56 Özel Eğitim ve Rehberlik Dergisi