Page 59 - özbakış ekım-2024 -

İlişkisel zorbalık: Öğrencinin arkadaşlık ilişkilerine za- OKUL ORTAMINDA
rar veren davranışlardır. Grup içinde ve grup dahil edilerek AKRAN ZORBALIĞINI ÖNLEME
yapıldığı için etkileri daha ağırdır. Utandırmak, dedikodu
yapmak, dışlamak, küçük düşürmek ilişkisel zorbalıkta en KONUSUNDA YAPILABİLECEKLER
sık yapılan davranışlardır.
OKUL: Akran zorbalığı, çocukların; duygusal, sosyal, zi-
hinsel, davranışsal ve akademik başarılarını olumsuz olarak
etkilediğinden, okul ortamlarında önleyici ve iyileştirici
müdahalelerde bulunulmalıdır. Okullarda zorbalığın yapıldığı
yerlerin ve zorbalık yapan kişilerin tespit edilmesi bu kişilerin
zorbalık sürecindeki rollerinin ne olduğunun belirlenmesi
yapılacak müdahalenin odağını oluşturur. Okulun riskli
fiziki alanları varsa güvenlik tedbirleri alınmalıdır. Tuvalet,
yangın merdiveni, okul çıkışı, spor salonu, soyunma odası
gibi kontrolün az olduğu alanlarda zorbalık davranışlarının
yapılması daha olasıdır. Bu nedenle bu alanlar güvenli hale
getirilmelidir. Zorbalığı önleyebilmek için okulda bulunan
herkes akran zorbalığı konusunda benzer anlayışa sahip
olmalıdır. Akran zorbalığını önleme ve müdahale konusunda
kurumun yol haritası oluşturulmalıdır. Zorbalık davranışla-
Siber zorbalık: Teknolojik araçlar kullanılarak sanal rına tolerans gösterilmemeli, anında müdahale edilmelidir.
uygulamalar üzerinde başkalarına zarar vermek amacıyla Öğretmenler akran zorbalığına müdahale etme ve önlem
yapılan davranışlardır. Başkalarına ait kişisel bilgileri izinsiz alma konusunda aktif rol almalıdır. Önleme konusunda
ve uygunsuz şekilde sanal dünyada kullanmakla kendini öğrencilere ve velilere farkındalık oluşturacak eğitimler
gösterir. Zorbalık yapanın kimliğinin bilinmemesinin ya- verilmelidir.
nında sanal ortamda zorbalık eylemleri hızlı ve kontrolsüz
olarak geniş kitlelere ulaşabilmektedir. Bu nedenle kişiye ÖĞRETMEN: Eğitimcilerin akran zorbalığı ve müdahale
yaşatacağı olumsuz etkinin sınırları belirsizdir. programlarına yönelik yararlanabileceği birçok bilimsel içerik
bulunmaktadır. Örneğin Milli Eğitim Bakanlığının internet
sitesinde yayınlanan sunular ve okuldaki tüm öğrencilere
yönelik farkındalık programları ve akran zorbalığı yapan
ve akran zorbalığına maruz kalan öğrencilere yönelik psi-
koeğitim programları incelenerek ve eğitim kurumlarında
gerekli uyarlamaların yapılarak kullanılması faydalı olacaktır.
(https://orgm.meb.gov.tr/www/akran-zorbaligi/icerik/2085)
İdareci ve öğretmenler, zorbalık davranışlarını uygun yön-
temlerle çözebilme becerileri göstermeli okulda kültüre ve
travmaya duyarlı bir iklim yaratmalıdır. Eğitimcilerin sorun
çözme becerileri öğrencilere model olmalıdır. Öğrencilerle
yakın, güvene dayalı ilişki kurulması onların zorbalığa uğra-
dıklarında ya da tanık olduklarında okul ortamında yardım
istemelerini kolaylaştırır.

VELİ: Akran zorbalığı yapan öğrencilerin aileleri de sürece
dahil edilmelidir. Velilerin zorbalığı teşvik edici tutumları
varsa onlara doğru model olabilecekleri iletişim becerileri
ve çatışma çözme eğitimleri verilmelidir. Bu eğitimlerde
zorbalığın insanlar üzerindeki etkileri, ortaya çıkardığı so-
nuçlar, akran zorbalığının oluşma ve devam etme sürecinde
Zorbalık her yaş grubunda ve cinsiyet türünde görülebil- kişilerin rolleri iyi anlatılmalıdır.
mektedir. Yaşa ve cinsiyete göre zorbalık türü farklılaşabilir. Ailelere yönelik gerçekleştirilen bu eğitimlerde özellikle
Küçük yaşlarda fiziksel zorbalık, ilerleyen yaşlarda sözel, ebeveynlere cinsiyet ayrımı yapmaksızın çocuklara sevgiyle
ilişkisel ve sanal zorbalık türü artmaktadır. Erkekler daha yaklaşmaları, çocuklarına sevgi dilini benimsetmeleri ve
çok fiziksel zorbalık yaparken kızlar daha çok ilişkisel zorbalık
yapmaktadır (Doğan ve Yüzbaşı, 2021).
Eylül 2024 59