Page 60 - özbakış ekım-2024 -
P. 60

olumsuz duygularıyla baş etme becerileri kazandırmalarını   Akran zorbalığına maruz kalan öğrencilere yönelik uy-
        desteklemeleri, severken şiddet göstermemeleri ve şiddeti   gulanacak müdahalelerde ise;
        öven söylemlerden kaçınmaları, aileler olarak olaylara cinsi-  kendini ifade etme, atılganlık, arkadaşlık ilişkileri kurma
        yetçi yaklaşmadan çocuklara olumlu rol model olabilmeleri   ve sürdürme, olumlu özelliklerini keşfetme gibi temalar
        konuları üzerinde durulmalıdır (Şahin ve Aral, 2023).  üzerinde çalışılmalıdır (Doğan ve Yüzbaşı, 2021).
                                                               Okuldaki zorbalık davranışları kesinlikle görmezden
         ÖĞRENCİ: Öğrencilerin ders başarısı, duygusal ve dav-  gelinmemeli, anlaşmazlıkların çözüm yöntemleri konu-
        ranışsal alanlardaki ani değişiklikler dikkatle izlenmeli ve   sunda öğrenciler bilgilendirilmeli, zorbalığa maruz kalan
        nedenleri anlaşılmaya çalışılmalıdır. İhtiyaç halinde ilgililerle   öğrencilere okul ve sınıf içi çalışmalarda görev verilerek
        (Okul psikolojik danışmanı, aile, okul idaresi vb.) işbirliği ya-  özgüvenleri yükseltilmeli, kabul ve değer görmeleri sağ-
        pılmalıdır. Ders notları düşük öğrenciler kendilerini becerileri
        ile ifade edebilecekleri, kabul görecekleri sosyal ve sportif   lanmalıdır.
        alanlara dahil edilmeli; onlara enerjilerini üretici alanlara   Zorbalık anında zorbalık yapana karşı izlenmesi gereken
        yönlendirmeleri konusunda destek olunmalıdır.          şu adımlar, zorbalığa maruz kalan öğrencilere önerilebilir:
          Okul ortamındaki arkadaş ilişkileri, gruplar iyi gözlenmeli,   •  Sakin ol.
        riskli ilişkilere yönelik önleyici müdahalelerde bulunulmalı-  •  Dik dur.
        dır. Zorbalık olaylarında cezalandırıcı tutum yerine olumlu   •  Kişinin gözlerine bak.
        davranış geliştirme yöntemleri kullanılmalıdır.        •  Kararlı, net ve güçlü bir ses kullan.
          Arkadaşlık ilişkileri geliştirecek programlar ve aktivite-  •  Rahatsız eden, hoşlanmadığın davranışı adlandır.
        ler yapılmalıdır. Öğrencilerin olumlu yönleri okul ve sınıf
        ortamında daha çok vurgulanarak ön plana çıkarılmalıdır.  •  Ona durmasını söyle.
          Öğrenciler arasında dayanışmayı geliştirecek çalışmalar   •  Kişinin adını söyle, davranışı adlandır ve onlara durma-
        yapılmalıdır.                                          larını söyle.

        Müdahale ve destek sadece zorbalık yapan öğrenciye     Bu yöntem basitçe şu şekilde formüle edilebilir:
        yönelik olmamalı, zorbalığa maruz kalan ve izleyici ko-  İsim + Rahatsız Eden Davranış + Yapma / Dur
        numda olana da yapılmalıdır.                           İsim + Bundan Hoşlanmadım + Yapma / Dur

          Bu rollerin sürdürülmesini önleyecek  uygun bireysel   Girişken tepkiler tehlikeli olmayan durumlarda denen-
        ve grup çalışmaları yapılmalıdır. Hangi davranışların ak-  melidir. Zorbalık ilk başladığında verilen girişken tepkiler
        ran zorbalığı olduğu öğrencilere anlatılmalıdır. Öğrenciler   daha fazla işe yarar. Bu tepkiler işe yaramazsa öğrencilerin
        ihtiyaç duydukları sosyal, duygusal beceriler konusunda   yetişkinlerden destek istemeleri teşvik edilmelidir (Kalaycı,
        desteklenmeli ve duygularını yönetme konusunda çalış-  2024).
        malar yapılmalıdır.                                      Sonuç olarak, akran zorbalığına karşı idareciler, öğret-

        Akran zorbalığı durumunda öğrencilere yönelik psikolojik   menler ve aileler her an tetikte ve duyarlı olmalıdır.
        müdahaleler şu içerikte olabilir:                        Öğrencilerin okulda ve diğer sosyal ortamlarda  güvenli
        Zorbalık yapan öğrencilere yönelik uygulanacak müda-   bir şekilde yaşamlarını sürdürmeleri sağlıklı gelişimleri
        halelerde;                                             için son derece önemlidir. Olumlu insan ilişkileri geliştiren

        duygudaşlık, öfke yönetimi, farklılıkların kabulü ve saygı   bireylerden oluşan toplumda yaşamak, hem bireye hem
        gibi temalara yer verilmesi önerilmektedir.            de topluma güvenli bir gelecek sağlayacaktır.



           KAYNAKÇA

        •  Barik, E. ve Yurtal, F. (2023). Akran zorbalığı ile baş etmede   öğretmen/psikolojik danışmanlar için  kitapçık. Ankara: MEB
        sınıf öğretmenlerinin kullandıkları stratejiler ve karşılaştıkları   Yayınları.
        güçlükler, Turkish Journal of Educational Studies, 10(1), 133-150.  •  Morkan-Şahin, M. ve Aral, N. (2023). Ergenlerin akran zorbalığı
        •  Kalaycı, B. M., Akran zorbalığı. 12 Nisan 2024, https://  algıları ile öğretmenlerin akran zorbalığına ilişkin tutumlarının
        bilgemervekalayci.com/akran-zorbaligi/                 incelenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(3), 1106-
        •  Çelen, Ç.,  Çöp, E.,  Dinç, G. S., Hekim, Ö., Göker, Z., Sekmen,   1122. doi:10.33206/mjss.1159316.
        E. ve Üneri, Ö. Ş. (2020). Çocuk psikiyatrisi polikliniğine başvuran   •  Olweus, D. (1999). Sweden. P. K. Smith, Y. Morita, J. Junger-
        ergenlerde akran zorbalığı ile siber zorbalık ve öfke ifade tarzlarının   Tas, D. Olweus, R. Catalano ve P. Slee, (Ed.), The nature of school
        ilişkisi. Türkiye Çocuk Hastalıkları Dergisi, 14, 108-118.  bullying: A cross national perspective içinde (s. 7-27). London
        •  Doğan, A. ve Yüzbaşı, D. V. (2021). Akran zorbalığı: Rehber   and New York: Routledge.

        60   Özel Eğitim ve Rehberlik Dergisi
   55   56   57   58   59   60   61   62   63   64   65