Page 88 - özbakış şubat -2024

Yüksek Yoğunluklu Fiziksel Aktivite FİZİKSEL AKTİVİTENİN ÖNEMİ
6 MET ve üstü, en az 7 kcal/min enerji harcaması ile Düzenli fiziksel aktivite;
sonuçlanan aktivitelerdir (Piercyvd 2018). Bu aktivitelere * Yaşam kalitesini artırır.
futbol, basketbol, voleybol gibi grup sporları, yüksek * İyilik halini artırır.
tempolu koşu, dans, aerobik ve step örnek olarak
gösterilebilir. Kişi bu şekilde hareketler yaptığında * Özgüveni yükseltir.
rahatlıkla konuşamaz ve şarkı söyleyemez (TCSB, 2014). * İletişim becerilerini iyileştirir (Bek, 2012; Karabaş, 2020).
4.Fiziksel Aktivitenin Süresi * Kalp ritmini düzenler.
Tek seferde yapılan aktivitenin süresini ifade eder * Kilo kontrolünü sağlar.
(Sherphard, 2003). Fiziksel aktivite ile ilgili verilen ilk öneri, * Yorgunluk hissini azaltır.
yetişkinlerin günde en az 30 dakika orta yoğunlukta fiziksel * Kalp ve kan atış hızını artırır.
aktivite yapmaları gerektiğidir. Bu öneri, zaman içinde * Solunumu iyileştirir.
birçok ülke tarafından benimsenmiş ve özellikle son 10
yılda “Ulusal Fiziksel Aktivite” rehberleri adı altında farklı * Bağımlılıkları azaltır (alkol, sigara vs).
isimlerle yayınlanmıştır. Söz konusu rehberlerde; bulaşıcı * İnsülin kontrolünü artırır.
olmayan hastalıkların önlenmesi, sağlığın korunması ve * Kalbi güçlendirir.
geliştirilmesi için fiziksel aktivitenin istenilen şiddet, süre * Unutkanlık ve bunama riskini azaltır (TCSB, 2022).
ve sıklıkta gerçekleştirilmesi gerektiği vurgulanmaktadır * Kas kuvveti ve dayanıklılığını artırır.
(Oja,2011). * Dengeyi iyileştirir.
Sedanter Davranış
Sedanter davranış 1.5 MET ve altında olan uzanma, * Esnekliği artırır.
yatma, oturma, televizyon izleme, bilgisayar kullanma * Postürü (vücudun dik duruşu) düzenler.
gibi aktiviteleri içerir. Bir bireyin fiziksel olarak aktif olması * Kemik erimesi riskini düşürür (Alaylı vd., 2008).
sedanter davranışlarının olmadığı anlamına gelmez. Bu * Obezite riskini azaltır.
nedenle birey incelenirken tüm aktiviteleri göz önünde * Ölüm oranını düşürür (Yeşil ve Altıok, 2012).
bulundurulmalıdır (Tremblay, 2012). * Kardiyovasküler hastalık riskini düşürür (Wu vb., 2019).
FİZİKSEL AKTİVİTE DEĞERLENDİRME YÖNTEMLERİ
Fiziksel aktivite ölçümünde objektif ve subjektif FİZİKSEL AKTİVİTE NASIL GELİŞTİRİLEBİLİR?
yöntemler kullanılır. Pedometreler, akselerometreler
vb. araçlarla objektif ölçümler yapılabilmektedir (Goran, Bebekler ve Çocuklar
1998). Bu araçlarla yapılan ölçümler bireyin etnik köken, Dünya Sağlık Örgütü tarafından 1 yaş altı bebeklerin
sosyokültürel ve sosyoekonomik alt yapısından etkilenmez günde birkaç defa fiziksel olarak aktif olması, en az 30
(Bates, 2006). Subjektif yöntemlerde ise anketler ve dakika yüzüstü oyunlar oynaması, 5 yaş altındaki çocukların
günlükler kullanılır (Migueles vd., 2017; Can, 2019). günde en az 180 dakika fiziksel olarak aktif olması, 3-4
Yetişkin bireyde doğrudan kişiye, çocukta ise bakım veren yaş çocukların günde en az 60 dakika orta şiddetli fiziksel
kişiye aktiviteleriyle ilgili sorular sorulur veya aktiviteleri aktivite yapması, 5-7 yaş çocukların haftada 3 gün en
not alması istenir. Böylece aktivite süresi, yoğunluğu ve az 60 dakika süren ve çoğunluğu yüksek ve orta şiddetli
frekansı hakkında geriye dönük bilgiler alınır. Bu beyanlar fiziksel aktivitelerde bulunması önerilmektedir (WHO,
doğrultusunda kişinin MET değeri hesaplanabilir (Bates, 2010). Bu yaşlarda yapılacak fiziksel aktiviteleri ayarlama
2006). Subjektif yöntemler objektif yöntemlere göre sorumluluğu ebeveyne düşmektedir.
daha az güvenilirdir, çalışmalar daha tutarsızdır, literatüre Fiziksel aktiviteyi çocuğumuzun hayatının bir parçası
göre subjektif yöntemlerin fiziksel aktivite düzeyi, yapmasını istiyorsak bu işe öncelikle çocuklarımızı
objektif yöntemlere göre daha yüksektir (Bates, 2006). hareket etme konusunda teşvik etmekle başlayabiliriz.
Çocuklar bir önceki hafta yapılan aktivitelerin yarısını Onlarla beraber parka gidebilir, doğa yürüyüşlerine
hatırlamamaktadır, bu yüzden aktivite günlükleri çocuklar katılabilir, açık alanlarda basketbol, voleybol, futbol gibi
için daha uygundur (Goran, 1998). takım oyunları oynayabiliriz. Bunun yanında çocukların
ilgi duydukları spor dalını öğrenmelerine ve bununla ilgili
etkinliklere katılmalarına teşvik etmek ilerdeki yaşantısı
için çok önemlidir. Hepimizin bildiği gibi çocuklar görerek
Fiziksel aktivitenin tipi bireyin ihtiyaçlarına, öğrenir ve işte tam olarak bu nedenle ebeveynin kendi
fiziksel uygunluğuna ve hastalıklarına hayatında fiziksel aktiviteye yer vermesi bir gereklilik
bağlı olarak belirlenir. haline dönüşür. Araba yerine bisiklet kullanmak, düzenli
yürüyüş yapmak ve hatta en ideali düzenli bir spor dalı

88 Özel Eğitim ve Rehberlik Dergisi