Page 70 - ÖZ BAKIŞ - İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüğü - Özel Eğitim ve Rehberlik Dergisi

7. Seçenekler Sunun

Biz yetişkinler nasıl hayatlarımızın kontrolünün elimizde olmasını istiyorsak gençlerde bizlerden bunu
istemektedirler. Gençlere hayatlarının kontrolünün elinde olduğunu göstermek için bizler içinde makul ve
mantıklı olabilecek seçenekler sunabiliriz. Böylece genç, kendi hayatı üzerinde söz hakkına sahip olduğunu
hisseder ve bizimle inatlaşmayı bırakır. Genelde ortaöğretim çağındaki çocuklardan bir şey istediğimizde,
inatçı davranarak olumsuz davranış sergileme eğiliminde olurlar. Çocuğa seçimlerinin ve kararlarının
sonuçlarını deneyimlemesine izin vererek çocuğun kendini kontrol etmesi ve kendi davranışlarından
sorumlu olması sağlanır (Landreth & Bratton 2006).

8. Ceza Değil Mahrum Bırakma

Olumsuz bir davranışın sonucunda ceza vermek yukarıda da bahsettiğimiz gibi davranışı pekiştirmekten
başka bir şey değildir. Ceza vermek yerine olumsuz davranışın sonucunda onu sevdiği bir şeyden ya da bir
aktiviteden mahrum bırakmak çok daha etkili olacaktır. Ceza verildiğinde kişi genelde karşı tarafın bunu
verdiğini düşünür ama mahrum bırakma sonucunda genç davranışını sorgular ve sevdiği şeyden mahrum
kalmasına sebep olan şeyin kendi olumsuz davranışı olduğunu fark eder.

Ceza insanı eğitmez, sadece evcilleştirir.

(Friedrich Nietzsche)

Bizlerin amacı olumsuz davranışın sonucunda, farkındalık kazandırıp o davranışı yapmasını bırakması ve
olumlu davranışı kazandırmaktır.

9. Öfkenin de Bir Duygu Olduğunu Anlatın

Diğer tüm duygular gibi öfkenin de normal bir duygu olduğunu, zaman zaman her insanda ortaya
çıkabileceğini anlatın. İstenmedik bir olay karşısında öfkelenebilmesinin normal ama olumsuz davranış
sergilemesinin anormal olduğundan bahsedin. Olumsuz davranış yerine önce sakinleşip daha sonra mantıklı
karar vermesi gerektiği üzerine vurgu yapın. Kendisine öfkelendiği zaman uygulayabileceği nefes
egzersizleri hakkında bilgi verin. Gerekirse okulda psikolojik danışmandan bu konuyla ilgili yardım
alabileceğini söyleyin. Bu şekilde kendisinin ve çevresinin zarar görmeyeceğini ona anlatın.

70
l Özel Eğitim ve Rehberlik Dergisi