Page 68 - ÖZ BAKIŞ - İzmir İl Milli Eğitim Müdürlüğü - Özel Eğitim ve Rehberlik Dergisi

3. Hayır Diyebilme

Aslan ve Özcebe’ye (2008: 10) göre “hayır” diyebilme becerisi, riskli davranışların öz irade ve seçimler
yoluyla reddedilebilmesine yönelik bir kapasitenin oluşturulması sürecini ifade etmektedir. Hayır diyebilme
bireye ve bireyin benliğine ait bir hak olarak ifade edilmiştir (Pfeiffer, 2010: 7). Yerine, zamanına göre
gençlere hayır diyebilmemiz onların olumlu davranış geliştirme sürecine olumlu katkıda bulunacaktır. Hayır
diyebilmemiz davranışlarımız konusunda net ve kararlı olduğumuzu gösterir, bu da genç üzerinde aynı
zamanda olumlu rol model olmamızı sağlar. Hayır derken karşı tarafı kırmadan, sakin bir şekilde kendimizi
ve düşüncelerimizi net olarak ifade edebilmeliyiz. Hayır diyebilme becerisini ebeveynler ve öğretmenler
olarak bir bütün halinde kullanabilmeliyiz. Kararlarda ortak bir anlayışa sahip olabilmeliyiz. Bu şekilde
gençlerin olumlu davranış kazanması daha kolay olmaktadır.

4. Takdir Edin

Takdir edilmek insanı başarıya götüren yolların başında gelmektedir (Eren, 1998: 421). Ortaöğretim
dönemindeki gençler zaten kimsenin kendisini beğenmediğini, sevilmediğini, önemsenmediğini düşünür.
Gençleri olumlu davranışlarının sonucunda takdir etmek onlardaki bu olumsuz duygularında önüne geçecek
ve genç yaptığı olumlu davranışı sürdürmeye devam edecektir.

Hiç kimse öğüt dinlemek istemez… Herkes sadece takdir

edilmekten ve desteklenmekten hoşlanır.

John Steinbeck

Takdir ederken öğüt vermeyin! Kendinizle ya da deneyimlerinizle ilgili örnekler üzerinden değil yaptıkları
olumlu davranışlar üzerinden takdir edin.

5. Kişilikleri ile İlgili Değil Davranışlarıyla İlgili Yorum Yapın

Yapmış olduğu olumsuz bir davranışın sonucunda ona “ Sen ne tembelsin, işe yaramazsın, hep başarısızsın”
gibi sözler kullanmak yerine yapmış olduğu olumsuz davranış üzerine vurgu yapın. Bunu yaparken ben dilini
kullanmaya özen gösterin. Örneğin; “Ödevlerini zamanında yapmaman, konuları bitiremeyeceğin konusu
beni endişeye düşürüyor” derseniz onun olumsuz davranışını sorgulamasına imkân tanımış olursunuz.
Davranışla ilgili yapılan her yorum onun kendine olan güveninin zedelenmesine sebep olacaktır. Ergenlik
döneminin de etkisiyle gencin kişiliğine yapılan yorumlar onun olumsuz davranış sergilemesine devam
etmesinin yanında bizlerden de uzaklaşmasına sebep olabilir. Bunun sonucunda da daha fazla olumsuz
davranış sergileme riski ortaya çıkar.

68
l