Page 24 - İZMİR AKADEMİ DERGİSİ

MAKALE

na ve üzerlerinde bıraktıkları psikolojik etkilerinin sonuçları-
na göre akıllı bir renk seçim sitem tasarımı sunmaktır.
MAKALE Mevcut çalışmalarda bireylerin yaşam ortamlarının Keyif-
li-Huzurlu, Entelektüel, Heyecanlı-Eğlenceli, Sağlıklı-Canlı,
Romantik-Duygusal olarak 5 farklı şekilde kategorize
edildiği görülmüştür (Yamaner, 2001). Bu bilgiye dayalı
RENKLERİN ÖĞRENCİLER olarak bulanık mantık tabanlı sistem, renklerin öğrenciler
üzerinde bıraktığı etkiyi dikkate alarak öğrenci için en
ÜZERİNDEKİ ETKİSİNİN uygun renkleri içeren ortamın belirlenmesini amaçlamıştır.
Önerilen sistemde öncelikle 10 farklı rengin öğrenciler
ANALİZİ İLE YAPAY ZEKÂ üzerinde nasıl etkiler bıraktığına dair bir anket çalışması
TABANLI UYGUN İÇ MİMARİ yapılmıştır. Öğrencilerin anket sorularına vermiş oldukları
cevaplar puanlandırılmış ve bu puanlar bulanık mantık
RENK SEÇİMİ tabanlı sistemin bulanıklaştırma aşamasında öğrencilerin
ilgili rengi “sevmiyor, az seviyor, orta seviyor, çok seviyor”
ifadelerine dönüştürülmüştür. Elde edilen bu veriler, kural
Prof. Dr. Ayşegül ALAYBEYOĞLU * Ayşe İREGÖL **
tabanından geçirilip daha sonrasında durulaştırılarak, çıktı
verisi olarak en uygun ortam, sistem tarafından belirlen-
miştir.
Çalışmanın devamında; çalışmanın alt yapısını oluşturan
Renk psikolojisi ve renklerin algı yönetimindeki etkileri son metodoloji ve yöntemlerden, renklerin psikolojik etkisin-
dönemde araştırmacıların ilgisini çekmiş, renklerin insan den ve gerçekleştirilen anket çalışmasından, geliştirilen
psikolojisi üzerindeki etkilerini inceleyen birçok akademik sistemden ve elde edilen sonuçlardan bahsedilmiştir.
çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalarda, hangi rengin insan
üzerinde ne tür bir psikolojik algı bıraktığı, mekânları ve
dolayısıyla insanların hislerini yönlendirmede nasıl etkiye Metodoloji ve Yöntem
sahip oldukları araştırılmıştır. Renk seçimlerinin ihtiyaç Bu bölümde geliştirilen sistemin alt yapısını oluşturan
doğrultusunda bir sisteme oturtulması gerekliliği süreç metodoloji ve yöntemlerden bahsedilmiştir.
içerisinde ortaya çıkmıştır.
Mevcut çalışmalar incelendiğinde; Özbudak, Gümüş ve Yapay Zekâ ve Bulanık Mantık
Çetin’in (2008) çalışmasında iç mekan aydınlatmasında
renk ve aydınlatma sistemi ilişkisi incelenmiş, renklerin Son yıllardaki teknolojik gelişmeler ve veriye ulaşımın
insanların duygusal, zihinsel ve fiziksel dünyasını derinden kolaylaşması ile birlikte yapay zekâ kavramı araştırmacıların
etkileme gücüne sahip olduğundan bahsedilmiştir. Ayrıca odak noktası olmuştur. Yapay zekâ genel olarak makinelere
renklerin algılar üzerindeki etkisi sayesinde bir nesne daha insan gibi düşünme, davranma ve karar verme yetilerini
yakın durduğu halde olduğundan daha uzakta algılanabil- kazandırmayı hedefleyen bir çalışma alanı olarak tanımla-
mesi konusuna da değinilmiştir. Şentürk (1995) ise mimari- nabilir. Yapay zekâ başlığı altında geliştirilen çok sayıda
de estetik olgusundan ve bilinçsiz renk kullanımlarının algoritma mevcuttur. Bu yaklaşımlar öğrenme, kural,
mimari tasarımda kimliksiz bir yapılanmaya iten en önemli istatistik tabanlı gibi çeşitli sınıflara ayrılmaktadır. Bu
etmen olduğundan bahsetmiştir. Çetinbaş (2012), iç çalışmada yapay zekâ başlığı altındaki kural tabanlı algorit-
mekan tasarımında insan ve renk ilişkisini ele almıştır. malardan biri olan bulanık mantık yaklaşımı kullanılmıştır.
Çalışmada; tasarımın rastlantıya dayalı olmaması gerektiği Klasik mantığın keskin ve net yapısı, günlük hayat problem-
ve tasarlanan mekânlarda kullanılan renklerin seçimlerinde lerini modellemekte güçlüklere yol açmıştır. Bu güçlüğü
mekânın kullanım amacı, işlevi ve kullanıcı özelliklerinin aşmak için önerilen bulanık mantık yaklaşımı, kesin yargılar
dikkate alınması gerektiği vurgulanmıştır. Çağatay, Hidaye- yerine yaklaşık sonuçlar ile problemi çözmeye çalışan kural
toğlu, ve Yıldırım (2017) lise koridor duvarlarında kullanılan tabanlı bir çıkarım sistemidir. Klasik mantıkta var-yok,
renklerin öğrencilerin algısal değerlendirmeleri üzerindeki siyah-beyaz, 1-0, uzun-kısa gibi bir elemanın bir kümeye ait
etkilerini incelemiştir. Özdemir (2005) renk kavramı ve ya da değil yaklaşımı varken; bulanık mantıkta 0 ile 1
konum iç mekânda tasarıma etkileri; rengin iç mekân aralığında üyelik dereceleri tanımlıdır.
tasarımının en önemli etmen olduğu ve renklerle birlikte Bulanık mantığın bulanıklaştırma, kural tabanı ve durulaş-
tüm biçimlerin, yüzeylerin daha iyi algılanacağından tırma olmak üzere üç temel aşaması vardır. Bulanıklaştırma
bahsetmiştir. aşamasında sayısal olarak elde edilen girdi değeri üyelik
Yapılan araştırmalar sonucunda mevcut çalışmalarda; fonksiyonları kullanılarak bulanık girdiye dönüştürülür.
mekân-fonksiyon-renk birlikteliği irdelenerek, bulanık İkinci aşamada bulanık girdi tanımlanan kural tabanındaki
mantık tabanlı sistem alt yapısına oturtulmuş bir çalışmanın kurallar ile eşleştirilerek bulanık çıktı elde edilir. Son
olmadığı görülmüştür. Bu çalışmanın amacı, yapay zekâ aşamada ise bulanık çıktı durulaştırma yöntemleri ile
yöntemlerinden birisi olan bulanık mantık tabanlı bir sayısal çıktıya dönüştürülür. Şekil 1’de bulanık mantığın
sistem geliştirilerek öğrencilerin renklere karşı yaklaşımları- temel adımları gösterilmiştir (Balbal,2020).
* Prof. Dr., İzmir Katip Çelebi Üniversitesi, Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi, Bilgisayar Mühendisliği, aysegul.alaybeyoglu@ikcu.edu.tr
**İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Kentsel Dönüşüm Anabilim Dalı
22