Page 62 - özbakış subat-2025 - p

rastlanmıştır. Ancak matematik kaygısı ile matematik kullanılmadığı saptanmıştır. Bu nedenle matematik kaygısı
performansı arasında önemli bir ilişkinin varlığı kanıtlanmış ile ilgili olarak Türkiye literatüründe önemli bir boşluğun
durumdadır. Benzer şekilde Hembree (1990) bilişsel yeniden varlığı tespit edilmiş ve matematik kaygısını azaltmaya
yapılama ve sistematik duyarsızlaştırma gibi matematik yönelik bir müdahale programının geliştirilmesinin bu
kaygısını hedef alan müdahalelerin, katılımcıların matematik boşluğu doldurmaya önemli bir katkı sunacağı ve okul
performansının artmasına katkı sunduğunu belirtmiştir. psikolojik danışmanlarına matematik kaygısına müdahale
Ramirez ve Beilock (2011) tarafından gerçekleştirilen etmede kullanabilecekleri terapötik bir araç sağlayacağı
nöropsikolojik bir çalışmada, araştırmacılar, katılımcıların düşünülmektedir. Böylece okul psikolojik danışmanları
sınav öncesinde matematik kaygısı hakkındaki iç öğrencilere matematik kaygısı ile baş etmelerine; matematiği
konuşmalarını, duygu ve düşüncelerini yazdıklarında kaygı sevmeleri ve öğrenmelerini sağlayacak pozitif tutumlar
düzeylerinin düştüğünü çünkü bu etkinliğin ruminasyonu geliştirmelerine ve matematik başarılarını arttırmalarına
(tekrarlayıcı, sürekli ve problem çözümüne odaklanmadan yardım edebileceklerdir. Örneğin, Yorgun (2023) tarafından
aşırı düşünme) durdurduğunu ve kısa süreli belleğin daha geliştirilen ‘‘Matematik Kaygısı Müdahale Psikoeğitim
iyi işlev görmesine yardımcı olduğunu belirtmişlerdir. Bu Programı’’ bir grup lise öğrencisine uygulanmış ve elde
nedenle, matematik kaygısına müdahale etme konusuna edilen bulgular, deney grubunun matematik kaygısının
yönelik literatür, müdahale çalışmalarının matematik önemli oranda azaldığını; kontrol grubunun matematik
kaygısını azaltmada etkili olabileceğine işaret etmektedir. kaygısında ise herhangi bir değişim olmadığını göstermiştir.

Matematik kaygısı müdahale programlarının etkililiğini Sonuç olarak matematik kaygısı, öğrencilerin olumsuz
inceleyen ya da gözden geçiren mevcut çalışmalar, matematik deneyimleri (tahtada soru çözememe, arkadaşları
kullanılan terapötik tekniğe ya da psikolojik modele göre ile kıyaslama, sürekli düşük notlar alma, çaresizlik duyguları
değişmektedir. Matematik kaygısını azaltmayı hedefleyen yaşama vb.), öğretmenlerin pedagojik olmayan tepkileri
teknik veya programlara örnek olarak; bilişsel davranışçı (eleştirme, suçlama, aşağılama vb.) ve öğrencinin matematik
terapi teknikleri (Karimi ve Venkatesan, 2009); kaygıyı ve kendisi hakkında geliştirdiği gerçekçi olmayan inançlar ile
iyileştirmeye yönelik etkili nefes egzersizleri ve dikkati anne-babaların olumsuz tutumlarının etkileşimi sonucunda
yönlendirme teknikleri (Brunye vd., 2013), dramaterapi meydana gelmektedir.
(Dorothea, 2016) ve ifade edici yazma (Ramirez ve Beilock,
2011) verilebilir. Bu çalışmalar, kaygı düzeyini azaltmak için Bu kaygıyı yaşayan öğrenciler, matematikle ilişkili
spesifik bazı terapötik tekniklere odaklanmışlardır. Bu yüzden hemen her durumda bu duyguları yaşayabilmektedir. Bu
Devine ve arkadaşlarının (2018) belirttiği gibi öğrencilere duygular da öğrencilerin matematikten uzaklaşmasına,
matematik kaygıları ile başa çıkmada yardımcı olacak daha hissettikleri stresin etkisiyle matematik ödevlerini eksik bir
kapsamlı ve etkili müdahale araçlarının geliştirilmesine biçimde yapmaya, ve matematiğe zaman ayırmamaya sevk
ihtiyaç duyulmaktadır. Matematik kaygısının nedenleri etmektedir. Bu pratikler de öğrencilerin konuyu anlamasını
ve yordayıcıları ile ilgili olarak yapılan çalışmalardan elde zorlaştırmakta ve öğrencide kaygının yeniden üretilmesine
edilen bulgulara dayalı olarak, bir müdahale programının; yol açmaktadır. Kaygının kısır döngüsü olarak adlandırılan
matematik hakkındaki mitler, özyeterlik algısı, psikolojik bu sürecin sonunda öğrenciler, kendilerini öğrenilmiş
dayanıklılık ve kaygı azaltma teknikleri gibi matematik çaresizlik girdabında bulabilmektedir.
kaygısının önemli nedenlerine yönelik teknik ve etkinlikler
içerdiğinde etkililiğinin artabileceği söylenebilir. Matematikle ilgili bu olumsuz yaşantıları
bertaraf ederek öğrenciye yardım etmek için
Türkiye’deki ilgili literatür incelendiğinde, matematik
kaygıları ile baş etmede öğrencilere yardım etmeyi öğretmenler, travmaya duyarlı matematik
amaçlayan psikolojik bir müdahaleye yönelik çalışmaya öğrenme ortamı inşa edebilirler; yanlış
rastlanmamıştır. Konuyla ilgili araştırmalar da bu sonucu yapma ve buna yönelik olarak oluşturulmuş
destekler bulgulara ulaşmıştır. Örneğin Baylan (2020)
Türkiye’de 2000-2017 yılları arasında matematik kaygısı olan korku kültürü hedef alınabilir ve özellikle
ile ilgili olarak yayınlanan yüksek lisans, doktora tezleri ile öğrenirken yanlış yapmanın pozitif etkileri
araştırma makalelerini incelemiştir. Araştırma kapsamında hakkında öğrenciler bilgilendirilebilir.
38 yüksek lisans tezi, 2 doktora tezi ile 49 makale gözden
geçirilmiştir. İlginç bir biçimde bu bilimsel araştırmaların PDR Servisleri ile iş birliği içinde özellikle 6, 7 ve 9. Sınıf
hiçbirinin matematik kaygısını hedef alan psikolojik bir öğrencilerinde matematik kaygısı taraması yapılabilir ve
müdahale çalışmasını içermediği tespit edilmiştir. Alkan elde edilen sonuçlara dayalı olarak düşük-orta ve yüksek
(2018) tarafından yapılan bir çalışmada da benzer sonuçlar risk grubunda şeklinde gruplandırılacak öğrencilere gerekli
elde edilmiştir. Araştırmacının incelediği matematik kaygısı psikolojik danışma hizmetleri sunulabilir.
ile ilgili 59 bildirinin hiçbirinde deneysel bir yöntem

62 Özel Eğitim ve Rehberlik Dergisi