Page 52 - özbakış subat-2025 - p

başımıza güneş geçer! Onlara basamaklardan çıkmaları ve
inmeleri için yardım etmek zorunda olduğunuz için mi?
Bunun yerine yapmayı tercih ettiğiniz daha iyi bir şey mi Engellilik temalı filmlerde acıma ile
var? Çocuk felci hüzün verici değildir- sadece baş belası şefkat, normal ile anormal, hasta ile
bir külfettir. Çocuk felciniz varsa bu, artık sinirlenip odanıza sağlam arasındaki ayrım yapılamadığından
koşamayacağınız ve odanızın kapısını arkanızdan çekip
çarpamayacağınız anlamına gelir. Topal iğrenç bir kelimedir. damgalama beraberinde ötekileştirme ve
Tanımlar! Ayırır! Fazlaca samimidir! Küçümseyicidir! Bu dışlamayı getirmektedir.
kelime, kozasından çıkmakta olan kımıl kımıl bir yaratık
görmüşüm gibi midemi bulandırıyor.” Kitapta da vurgulandığı
üzere normali oluşturan normallerin ta kendisidir. Biz Engellilik; ne bir gözünü kaybetmiş kötü korsan karakterdir,
engellilik olgusunu ne kadar anormal bir durum olarak dile ne görme yetisini yitirmiş ve tedavi olmaktan başka çaresi
getirirsek ötekileştirme yığınına bir tuğla katkıda bulunmuş olmayan bir Yeşilçam karakteri, ne de boyu kısa diye komedi
oluruz. Aslolan farklılıklar için yeterli erişilebilirliğin her malzemesi yapılacak bir şeydir.
anlamda sağlanıp damgalamanın ve buna bağlı olarak Engellilik, kişinin çeşitli nedenler ile belirli alanlarda diğer
gelişen dışlanmanın ortadan kaldırılmasıdır. Anormalin bireylerden dezavantajlı olma durumudur. Bu durumun
panzehiri ötekileştirmenin yok edilmesidir. temsilinin ekranlara yansıması günümüz teknoloji çağında
çoğu bilginin öğrenilmesinden dolayı önemlidir. Çünkü
Marshall (2005)’ın, aktardığı gibi temsil, orijinal kaynakları
Engellilik, insanlığın varoluşundan bu yana ötekileştirilen
bir olgudur, çoğu zaman engeli yaratan koşulları, anlayışları doğrudan yansıtmaktan ziyade yeniden kurmamızı sağlayan
yadsır. Şeylere yüklenen anlamlar, etkileşimsel süreç yapıdır. Bu yüzden damgalamadan, ön yargılardan uzak
içerisinde inşa edilir. Engellilik de böyledir. Burcu (2015), bir engellilik tanımının ekranlardaki temsili insanların
engelliliğin nasıl inşa edildiğini şöyle açıklar: düşüncelerini yeniden şekillendireceğinden oldukça
önemlidir.
Sonuç olarak engellilere yönelik bakış açısı ekrana
yansımaktadır. Temsil edilen imajın drama üzerinden
“acınası” olması ya da “komedi” üzerinden gülünç olarak
Sosyolojik araştırmalarda bireylerin görülmesi engelli bireyler için ötekileştirmenin sosyal
deneyimlerinin sosyal gerçekliği olarak bariyerleri inşasına yol açmaktadır. İnsanlığın varoluşundan
engellilik biyolojik travmalar ya da bu yana süregelen ötekileştirmeyi ekranda yansıtırken

bozukluklar/ sakatlıklar/engeller sonucu olumsuz tutum ve davranışların yeniden üretilmesi için değil
engelliliğin fiziksel özelliklerimiz gibi bir farklılık olduğunu
değil, toplum ve birey arasındaki ilişkiler bakışlarımızda, düşüncelerimizde, söylemlerimizde ve
sonucu ortaya çıkmaktadır. eylemlerimizde var olan “hasta engelli “ , “acınası”,
“ucube”, “ komik” olan tanımlamaların yıkılmasından
geçiyor. Ekranlarda bunun temsili için gerçekleştirilen dizi,
filmlerin reyting, gişe ve kazanç kaygısı temelinde değil
de engelli bakış açısıyla herhangi bir ayrım gözetmeksizin
Burada sorun engellilikten ziyade sosyal engellenmişliktir. yapılan ekran temsillerine ihtiyaç vardır. Böylelikle toplum
Engelliliğe yüklenen anlamlardır. Ötekileştirmenin sinemada, gördüğünü benimser, benimsediğini görür. En önemlisi
dizilerde, programlarda kasıtlı olarak ya da eksik bilinç ise “engel” kişilerin nitelemesi olmaktan çok koşulları
nedeniyle kendini yeniden üretmesidir. nitelemek için kullanıldığında, her birimiz bu koşulları
ortadan kaldırmak için sorumluluk hisseder, engellerin
kendini yeniden üretmesini durdurmuş ve engelsiz bir
dünya yaratmak için gerekli bilinci elde etmiş oluruz.

KAYNAKÇA

• Burcu, E. (2020) . Engellilik sosyolojisi. (2. baskı). Anı Yayıncılık.
• Goffman, E. (2022). Damga (7. baskı). (Çev. Ş. Geniş, L.
Ünasaldı, S. N. Ağırsanlı). Heretik Yayınları.
• Marshall, G. (2005). Sosyoloji sözlüğü. (Çev. O. Akınhay, D.
Kömürcü). Bilim ve Sanat.

52 Özel Eğitim ve Rehberlik Dergisi