Page 11 - özbakış ekım-2024 -

iken; kuruma dayalı erken özel eğitim hizmetleri, uygula- Aşağıda yetersizliği veya gelişimsel gecikmesi/gerili-
macıların tüm program etkinliklerini ev ziyareti yapmadan ği/riski olan çocuklara yönelik Türkiye’de uygulanan bazı
kurumda sürdürmeleri ve çocuğun gelişimi için uygun öğ- EÇÖE Müdahale Programlarına yer verilmiştir:
retim programını uygulamacılar arasında işbirliği kurarak Portage Erken Eğitim Programı; dezavantajlı
geliştirmeleri açısından pratiktir (Birkan, 2002). bölgelerde yaşayan 0-6 yaş aralığındaki özel gereksinimli
Söz konusu programların; ev, kurum veya ev ile ku- çocukların ebeveynlerine yönelik geliştirilmiş eve daya-
rumda uygulanmasının ötesinde, aile merkezli bir yak- lı bir müdahale programıdır. Bu müdahale programında,
laşımla yürütülmesi çocuk ve ailenin programdan en uzmanlar tarafından ebeveynlerin özel gereksinimli ço-
üst düzeyde yararlanmasında oldukça büyük önem cuklarının gelişimlerini desteklemeleri amacıyla bireysel
arz etmektedir. Nitekim aile merkezli bir yaklaşımda, beceri öğretimleri gerçekleştirmeleri sağlanmaktadır.
uzmanlar, ailenin karar verme becerileri, yetenekleri Programda, ebeveynlerin çocuklarının davranışlarını nasıl
ve yeterliliklerini de en üst seviyede desteklemeye ça- gözlemleyip değerlendirecekleri ve buna göre neyi nasıl
lışmaktadırlar. Böylece yetersizliği veya gelişimsel ge- öğretecekleri ve pekiştirecekleri, kısacası çocuklarının
cikmesi/geriliği/riski olan çocuğun içerisinde yer aldığı eğitimlerine nasıl dâhil olacakları öğretilmektedir.
aile sistemi de güçlenmektedir. Aile merkezli bir yakla- Program; Portage Ev Ziyaretçisinin haftada bir ailenin
şımda; aktif katılımına değer verilen, saygı gösterilen, evinde buluşması ve çocuğun gelişimine ilişkin etkinlikleri
güçlü yönlerine odaklanılan ve karar verme sürecinde aileyle birlikte yapılandırması ve değerlendirmesi üzeri-
eşit ortaklar olarak görülen aileler, çocuklarının geli- ne gerçekleşir. Aile ile uzman, çocuğun gelişimi ve ailenin
şimsel olarak ilerlemelerine de şüphesiz katkı sağlama davranımıyla ilgili bir dizi eylemi birlikte pratik eder ve de-
gücüne sahip olacaklardır.
ğerlendirir. Böylece program doğrultusunda ailenin çocu-
ğunun gelişimini desteklemesinde yeterlikler kazanması
sağlanır.
Sonuç olarak;
» Temelini anne, baba ve ailenin diğer üyelerinin eğiti-
minden alan bu programda, öğretim çocuğun birincil mik-
ro sistemi olan ev ortamında yürütülür.
» Öğretim süreci; Portage Erken Eğitim Programı’nda
yer alan kontrol listesi, öğretim yönergeleri, eğitim kartla-
rı ve etkinlik çizelgelerine göre gerçekleştirilir. Örneğin her
becerinin öğretilmesi için öneriler sunan eğitim kartlarıyla
birlikte bir gelişimsel kontrol listesi, Portage Ev Ziyaretçisi
tarafından yazılı bir rehber olarak kullanılır, aynı zamanda
aile üyelerinin de kullanımına sunulur.

» Öğretim sürecinde desteklenmesi gereken beceriler,
küçük ve kolayca ulaşılabilecek hedeflere bölünür ve ço-
cukta gözlemlenen gelişmeler düzenli olarak kaydedilir.
Hedeflenen beceride ilerleme kaydedilemediğinde, öğre-
tim programı çocuğa göre tekrar gözden geçirilir ve yeni-
lenir.
» Program kapsamında hiçbir çocuk, özel gereksinim
durumu veya ailesinin sosyal veya eğitim durumundan
dolayı dışlanmaz.
» Program ailenin gereksinim ve özelliklerine göre yü-
rütülür. Ailelerin beklentileri, çocuklarına ayırabilecekleri
zaman ve eğitsel performanslarına göre program değişik-
lik gösterebilir. Ancak genellikle öğretim, her gün ihtiyaç
duyulacak kadar kısa süreli oturumlarla gerçekleştirilir. Bu
sayede aile üyelerinin zamanı gereksiz yere işgal edilme-
miş olur (Cengiz ve Yaşar-Ekici, 2022).

Eylül 2024 11