Page 56 - özbakış şubat -2024
P. 56
Bu doğrultuda yaygın kullanılan
kavramlardan ilki ‘özürlü’ kavramıdır. Engelliliği ifade etmek için özürlü,
Kavramın anlamı bozuk, defolu şeklinde sakat, engelli ve özel gereksinimli gibi
olduğundan sağlamcı bir bakış açısı kavramlar zaman ve yaklaşımlara göre
içermektedir. Sağlamcılık, engelli bireyleri değişiklik göstermiştir. Engellilikle ilgili
ötekileştirmeyi ve bunun üzerinden her türlü uygulama ve tutum, engellilik
kavramına toplumda nasıl bakılıp nasıl
sağlam üstünlüğünü pekiştirmeyi ifade adlandırıldığı ile etkileşimlidir.
eden bir kavramdır (Campbell, 2009).
Sağlamcılık kavramı kör bir bireyle
karşılaşıldığında acıma, küçümseme ve engellilere karşı eşitliğin sağlanması
sadece gözleri görmekte olduğu için daha garanti altına alınmaktadır. Bu kanun 2009
iyi durumda hissedip buna göre davranma yılında yürürlüğe giren Birleşmiş Milletler
halini betimlemektedir. Engelli Hakları Sözleşmesi’ne paralel
Fiziksel veya içsel olarak fonksiyon kaybı olarak 2014 yılında resmi olarak var
“sakatlık” ile sakatlara yönelik erişilebilirlik olmuştur ve bu tarihten itibaren MEB’in
sorunları ve ayrımcı tutumların tümü ise tüm mevzuatları bu yönde geliştirilmiş ya
“engellilik” ile ifade edilmektedir (Akbulut, da yeniden oluşturulmuştur. Böylece tüm
2015). Yani yeti kaybının veya yeti yitiminin engelli öğrencilerin eğitim hakları garanti
kendisi sakatlık, bundan dolayı yaşanan altına alınmış, gerekli düzenlemeler yasal
haller ise engelliliği ifade eder. Örneğin zemine oturtulmuş, alınması gereken
kör bir öğrenci Braille yazılı kitaplara (Bkz. ek tedbirlerin de yasal bağlamda altı
2.1) erişemediğinde görme engelli olmuş, çizilmiştir. Sonuç olarak görme engelli
kılınmış demektir. Dolayısıyla herhangi ve diğer engel gruplarından öğrenciler
birini kullanmak diğerine göre daha kaba için yapılması gereken çalışmalar, ilgili
veya kötü olmayıp gözün görme işlevini öğretmen ya da idari personelin iyi niyeti
yerine getirememesi halini farklı açılardan veya inisiyatifine bırakılmamıştır.
anlatan sözcüklerdir. Görme engelli öğrenciler görme
Özel gereksinimlilik bireyin eğitim ve durumuna göre “az gören veya total
farklı alanlarda, sahip olduğu fonksiyon görme engelli” tanısı almıştır. Her ikisi de
kaybı nedeniyle özel uyarlamalara ihtiyaç görme engelliliktir. Az gören, büyük punto
duyması anlamındadır (Baykoç, 2015). gibi uyarlamalarla görerek okuyabilen
Ancak tüm bireyler birbirinden farklıdır ve bireyleri ifade etmektedir. Total görme
ötekilerle aynı olmama hali yalnızca engelli engellilik ise, yazılı metinleri Braille veya
çocuklara özgü değildir. sesli formatlarda okuyup yazabilen görme
5378 sayılı kanunda engellilik “bireylerin engellilik durumunu belirtmektedir (Şafak,
fonksiyon kayıpları nedeniyle farklı 2013). Bu tanılamalar keskin çizgilerle
düzenleme ve uyarlamalara ihtiyaç ayrılmamaktadır. Çünkü kişilerin görme
duyması” şeklinde tanımlanmaktadır. durumu ölçüm yapılan ortamın ışığına
Yine aynı kanun kapsamında eğitim de ve kişinin o günkü göz durumuna, hava
dâhil olmak üzere bütün hak alanlarında durumuna bağlı olarak değişebilmektedir.
56 Özel Eğitim ve Rehberlik Dergisi
