Page 48 - özbakış şubat -2024

çalışmalar incelendiğinde, DEHB’nin, çocuklukta özgü olarak belirlenmeli ve uzmanlar tarafından
ve ergenlikte en sık karşılaşılan sorunlardan birisi multidisipliner bir yaklaşımla yönetilmelidir.
olduğu görülmektedir (Nathrath ve Wölfl, 2006). DSM-V’e göre DEHB kendini üç farklı şekilde
Amerikan Psikiyatri Birliği’nin verilerine göre, okul gösterebilir. Bunlar “Dikkat Eksikliği”, “Hiperaktivite
çağı çocuklarında DEHB’nin görülme sıklığı, %3-7 ve Dürtüsellik” ve birleşik şekilde görebildiğimiz
oranındadır. Buna göre, Lauth ve Naumann (2009), “Dikkat Eksikliği & Hiperaktivite-Dürtüsellik” olarak
her sınıfta 1-2 DEHB’li öğrenci olma olasılığının yüksek sınıflandırılmaktadır. Bu üç sınıflandırmanın her
olduğunu ifade etmektedir. Lauth ve Schlottke (2001) birinde görülen özellikler şöyle sıralanabilir.

Dikkat eksikliği, odaklanma güçlüğü; organizasyon zorlukları, zamanı yönetme
güçlüğü gibi belirtilerle kendini gösterir. Hiperaktivite; yerinde duramama, aşırı
hareketlilik ve sürekli bir iç huzursuzluk hissiyle ilişkilidir. Dürtüsellik ise düşünmeden
davranma, ani tepkiler verme gibi özellikler içerir.

ise, DEHB’nin gelişim dönemlerine göre görülme
sıklığını, okul öncesi dönemde (4-6 yaş) %3, okul Yalnızca dikkat eksikliğinin görüldüğü
çağındaki öğrencilerde (6-13 yaş) %3-7 ve ergenlikte durumlarda;
(14-20 yaş) %6 olarak belirtmektedirler. * Günlük işlerini planlamakta güçlük yaşar.

DEHB tek başına görülebildiği gibi başka özel
gereksinim gerektiren durumlarla birlikte de * Eşyalarını sık sık kaybetmektedir.
gözlenebilir. En sık karşılaştığımız durum Özel * Dikkati sürdürmede güçlükler görülür.
Öğrenme Güçlüğü ile birlikte görülmesidir. Bunun * Dikkati kolayca dağılır.
dışında son yıllarda Otizm Spektrum Bozukluğu ile * Yoğun düşünme gerektiren işlerden kaçınır.
de bir arada gözlemlenebilmektedir. DEHB ve otizm * Dinlemiyor gibi görünür.
arasında bazı ortak belirtiler bulunabilir ve bu iki
durum bazen aynı bireyde birlikte görülebilir. Örneğin, * Organizasyon sorunları yaşamaktadır.
dikkat eksikliği ve odaklanma güçlüğü hem DEHB’ye * Detaylara dikkat etmekte güçlükler gözlenir
hem de otizme özgü olabilir. Ayrıca, bazı otizm ve sürekli hata yapar.
spektrum bozukluğu olan bireylerde hiperaktivite gibi * Verilen komutları izlemede güçlükler yaşar.
belirtiler de gözlemlenebilir. DEHB ve otizm bir arada
olduğu durumlarda; tedavi planı ve yaklaşımı, bireye

48 Özel Eğitim ve Rehberlik Dergisi