Page 12 - akademi 2 e dergisi

RÖPORTAJ

RÖPORTAJ

MİLLİ EĞİTİM BAKAN

YARDIMCISI

-Görece daha yoğun güven ihtiyacı olduğunu gözlemledik- KAYNAKLAR Prof. Dr. Petek AŞKAR
lerimizle daha yakından temasta olunması gereklidir. “Bu
aralar seni biraz üzgün görüyorum. Konuşalım mı?” diyerek APA (2013). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 5th
konuşma başlatılabilir. edition (DSM 5). American Psychiatric Association. Doç.Dr. Özden ÖLMEZ CEYLAN - Dr. Feriha Hande İDİL

-Konuşmaya istekliyse duygularını ve ihtiyaçlarını anlamak Armenian, H. K., Morikawa, M., Melkonian, A. K., Hovanesian, A. P., Dr. Sevil KALIPÇI SÖYLER - Dr. Veli DOMBAYCI
Dr. Serdal ÖZGÖZGÜ - Dr. Nilgün CİVAŞ
için “Neye ihtiyacın var?”, “Senin için ne yapabilirim?”, Haroutunian, N., Saigh, P. A. & Akiskal, H. S. (2000). Loss as a determinant of Dr.Öğr. Üyesi Kadriye Filiz BALBAL
PTSD in a cohort of adult survivors of the 1988 earthquake in Armenia:
“Sana ne iyi gelir?” diye sorulabilir. Implications for policy. Acta Psychiatrica Scandinavica, 102(1), 58-64.
-Sorduğu sorulara açık, anlaşılır cevaplar verilmesi, çocuğun Başoğlu, M., Kılıç, C., Şalcıoǧlu, E. ve Livanou, M. (2004). Prevalence of
gerçekleri yaşına uygun olacak şekilde öğrenmesi güven posttraumatic stress disorder and comorbid depression in earthquake
duygusunu onarmayı sağlayabilir. Bu noktada, konuyu survivors in Turkey: An epidemiological study. Journal of Traumatic Stress:
Of cial Publication of The International Society for Traumatic Stress Studies,
kapatmaya “yara bandı” olmaya çalışılması “Benden bir 17(2), 133-141.
şeyler gizleniyor” düşüncesini tetikleyerek çocuğun güven Calhoun, L. G. & Tedeschi, R. G. (1999). Facilitating posttraumatic growth: A
duygusunu yine zedeleme riski taşımaktadır. İçindekini clinician's guide. Routledge.
akıtırsa, acısını/duygusunu boşaltırsa iyileşme yönünde
ilerleme şansı olduğunu bilmemiz önemlidir. Edinsel, K. ve Elçi, Ö. (2015). Psychological distress among the non-reloca-
ted and relocated survivors after the August 19th 1999 eathquake in Turkey.

-Konuşmaya istekli değilse ara ara sormaya devam edilebi- Journal of International Social Research, 8(38).
lir, akranlarından destek alması için akranları devreye Eker, D. ve Arkar, H. (1995). Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği’ nin
sokulabilir, güvenlik ihtiyacını karşılayabilecek oyunları faktör yapısı, geçerlik ve güvenirliği. Türk Psikoloji Dergisi, 10(34), 17-25.
sını arımızda oynamaya öncülük edilebilir. Epstein, R. S., Fullerton, C. S. & Ursano, R. J. (1998). Posttraumatic stress 1957 yılında Ankara'da doğdu. İlk ve ortaöğretimini TED kurdu ve yürüttü.1995 yılında ODTÜ'de profesör oldu.
disorder following an air disaster: A prospective study. The American Journal Ankara Kolejinde, lisans eğitimini ODTÜ Fen ve Edebiyat ODTÜ’de Bilgisayar Öğretmenliği Anabilim Dalının
-Burada bir diğer önemli nokta da deprem görüntülerinden of Psychiatry, 155(7), 934–938.
öğrencilerimizi uzak tutmak konusunda velilerle iş birliği Goenjian, A. K., Najarian, L. M., Pynoos, R. S., Steinberg, A. M., Petrosian, P., Fakültesi Eğitim Bölümünde Matematik (anadal), Fizik kurulmasına öncelik etti.1999 yılında Hacettepe Üniversite-
içinde olunmasıdır. Velilerin, depremin travmatize edici Setrakyan, S. & Fairbanks, L. A. (1994). Posttraumatic stress reactions after (yandal) Öğretmenliğinde tamamladı. Hacettepe Üniver- si Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitim Bölümüne
görüntülerinden çocuklarımızı uzak tutmaları konusunda single and double trauma. Acta Psychiatrica Scandinavica, 90(3), 214-221. sitesi Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme alanında bilim geçti ve 2010 yılına kadar Bölüm Başkanlığını yürüttü.
bilgilendirme toplantıları yapılabilir. Kaniasty, K. & Norris, F. H. (1995). Mobilization and deterioration of social uzmanlığı ve doktora dereceleri aldı.1979 yılında ODTÜ 2010-2011 yılları arasında İzmir Ekonomi Üniversitesinde
Eğitim Bölümünde asistan olarak göreve başladı. 1983-1985

Sosyoloji Bölüm Başkanlığı olarak görev yaptı. Yayınları,
Son olarak; dayanışma, birlik olma ve şefkatle ilgilenme support following natural disasters. Current Directions in Psychological yılları arasında Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezinde e-öğrenme, yayılım ve yenileşme, bilişsel süreçler, matema-
Science, 4(3), 94–98.
travma sonrası iyileşmede temel bakış açısı olmalıdır. Bu test uzmanı olarak çalıştı. 1985 yılında ODTÜ'de yardımcı tik eğitimi ile ölçme ve değerlendirme üzerine yoğunlaş-
duyguları öğrencilerimizin hissetmesi için öncelikle öğret- Kılıç, C. ve Ulusoy, M. (2003). Psychological effects of the November 1999 doçent, daha sonraki yıllarda Eğitim Bilimleri Bölümü, maktadır. Yurt dışı ve yurt içinde yayımlanmış çok sayıda
menlerimizin göstererek model olmaları, sonrasında ise earthquake in Turkey: An epidemiological study. Acta Psychiatrica Scandina- Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme Anabilim Dalında ve makalesi ve bildirisi bulunmaktadır.6 Ağustos 2021 tarihli
vica, 108(3), 232-238.
çocuklarımızın birbirlerine göstermeleri için destekleyici Fen Bilimleri Eğitimi Bölümü Matematik Eğitiminde ve 31560 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 2021/397 sayılı
olmamız önemlidir. Öğrencilerin duyguları içinde kaybol- Riad, J. K. ve Norris, F. H. (1996). The in uence of relocation on the environ- doçent oldu.1989-1990 yılları arasında IBM Bilgisayar Atama Kararı ile Millî Eğitim Bakanlığı Bakan Yardımcılığı
mental, social, and psychological stress experienced by disaster victims.
malarının yalnızlığı ve çaresizliği tetiklediğini bilerek ve Environment and Behavior, 28(2), 163–182. Destekli Eğitim Merkezi'nde araştırma koordinatörü görevine atandı.
dayanışmanın umut verici olduğunu düşünerek şefkatli bir olarak görev aldı.1992-1995 yılları arasında Milli Eğitim
ilişki içinde destek vermek en temel sorumluluğumuz ve Şalcıoğlu, E., Başoğlu, M. ve Livanou, M. (2003). Long-term psychological Bakanlığı Bilgisayar Eğitimi ve Hizmetleri Genel Müdürlü- “ İzmir Akademi “ dergisi olarak sayın bakanımızla güzel bir
outcome for non-treatment-seeking earthquake survivors in Turkey. The
öğretmenliğin en doyum verici tarafıdır. Journal of Nervous and Mental Disease, 191(3), 154-160. ğünde Eğitimde Bilgi Teknolojileri Daire Başkanlığını röportaj gerçekleştirdik.

yapmış, fakat bilginin oluşturulması ve paylaşımı konusuna gibi doğrudan sisteme müdahil kişiler yanında, dolaylı Okullar tüm süreçlerinde bilgiyi elde eden, kullanan, okul
gerekli önemi vermemişlerdir (Fullan, 2002). Bilgi üretebil- olarak okulla ve okulun insan kaynağıyla etkileşim içinde içi ve dışı unsurlarla paylaşan ve çeşitli düzeylerde depola-
mek bir eğitim gerektirir. Bunun için sadece bilgi teknolojisi olan dış çevredeki kişi ve kurumların da okulla bilgi paylaşı- yan örgütlerdir. Okullarda etkili bilgi yönetiminin olması
yatırımları değil, bilgi yönetiminde en önemli kaynak olan mı yapması, günümüz eğitim anlayışının vazgeçilmez için etkili bir liderlik ile bilgiyi değerlendirme, kullanma ve
çalışan insana yatırım yapılmalıdır (Çınar, 2004). Çalışan parçası haline gelmiştir. Okullarda bilgi paylaşımını kolay- sürekli geliştirmeyi hâkim kılan bir örgüt kültürünün benim-
katılımı üzerinde duran ve etkin iletişim kanalları oluşturan laştırılacak bir ortam yaratmak için öncelikle çalışanların, senmesi gerekmektedir. Bunun yanı sıra yapısal birtakım
örgüt kültürleri bilgi yönetim sistemlerinin etkinliği için de bilginin çok özel bir varlık olduğunu ve kendi kaynaklarını değişikliklerle, karar verme mekanizmalarında çeşitli kir ve
uygun bir ortam oluşturur (Çakar vd., 2010). Bununla azaltmadan başkalarına da verebilecekleri anlayışına sahip uygulamaların ortaya çıkmasına zemin yaratacak esnek,
birlikte örgütteki insan ve madde kaynaklarının etkili olmaları, bilgi paylaşımının kendileri için bir tehdit değil, katılımcı ve paylaşımlı işleyişleri hayata geçirmek zorunda-
kullanılması ise doğal olarak liderliğin konusudur. Dolayı- bir takdir ve tanınma yaratacağını da görmeleri gerekir dır (Muratoğlu ve Özmen, 2006). Bu ortamı hayata geçire-
sıyla örgüt kültürü yanında liderlik de bilgi yönetiminin (Barutçugil, 2002). cek kişiler arasında yöneticiler önemli bir yer tutmaktadır.
temel unsurlarındandır. Okullardaki yöneticiler kendilerini sadece insani, ziksel ve
Bilginin depolanması, saklanması; bilginin daha sonra nansal kaynakların yöneticisi olarak değil, aynı zamanda
Örgüt kültürü ve liderlik yaklaşımının da etkili olduğu bilgi gerekli olduğunda örgütteki üyeler tarafından erişimine bilginin yöneticisi olarak da düşünmelidirler (OECD, 2001).
yönetimi, açık ve örtük bilgi kaynaklarında bulunan imkân verilecek bir biçime dönüştürülmesi demektir. Okulun bir öğrenen örgüt haline gelmesini sağlayan, okul
bilginin, örgütün amacına hizmet edecek şekilde elde Bilginin depolanması çeşitli düzeylerde gerçekleştirilebilir. ve çevresiyle birlikte bir okul topluluğu oluşturan, öğret-
edilmesi, üretilmesi, kullanılması, paylaşılması ve depolan- Örgütlerde hiyerarşik bir sorumluluk gözeterek depolanan menlerin mesleki gelişimlerini ve öğrencilerin bilgi ve
ması aşamalarını içerecek şekilde yönetilmesidir. Bu ve erişimin sınırlandırılması gereken bilgiler olduğu gibi becerilerini en üst düzeye çıkaracak ortamları oluşturan kişi
sürecin ayrıntılarına aşağıda değinilecektir. sadece yazılı doküman veya teknolojik belleklerde depo- liderlik nitelikleri taşıyan okul yöneticileridir. Okul yönetici-
lanmayan, insanların zihinlerinde örtük bilgi halinde muha- leri okullarda öğretmen, öğrenci ve diğer çalışanlarla
formalize olmayı ve iletmeyi zor kılan kişisel bir nitelik taşır Bilgi Yönetimi Süreci faza edilen bilgiler de bulunabilmektedir. Önemli olan, olduğu kadar okul çevresiyle de etkili iletişim ve iş birliği
(akt. Nonaka, 1994). Açık bilgi resmi kurallar, araçlar ve Bilgi yönetimi süreci hakkında farklı bakış açılarıyla çeşitli depolanan bilginin gerektiğinde tekrar bilgi yönetimi oluşturarak okulun gelişmesi ve etkili eğitim için bilginin
süreçlerde saklıdır. Örtük bilgi ise bildiğimiz fakat açıklaya- modeller öne sürülmüştür. Bhatt (2000), örgütsel bilginin sürecine sokulmasıdır. Eğitim örgütlerinde elde edilen etkili yönetimini sağlamalıdır (Muratoğlu ve Özmen, 2006).
madığımız bilgilerdir (De Long & Fahey, 2000). Açık bilgi gelişim döngüsünü dört bileşen üzerinden açıklamıştır. veya üretilen bilgilerin daha sonra kullanılmak üzere muha-
işlenebilir, iletilebilir ve kolaylıkla depolanabilir. Örtük bilgi, Bunlar; bilginin üretilmesi, bilginin gözden geçirilmesi, faza edilmesi, kurumsal hafızanın işlemesi açısından olduk- Bilgiyi yönetebilen okullar sorunlarını çözmede önemli
kişiseldir ve zor formülize edilir. Öznel anlayışlar, sezgiler ve bilginin dağılımı ve bilginin benimsenmesidir. Gold ve ça önemlidir. Gelişimin ölçülmesi ancak depolanan bilginin adımlar atar. Bu sayede öğrenci, öğretmen ve toplumun
önseziler bilginin bu kategorisi içine girer (Nonaka, Toyama diğerlerine (2001) göre ise bilgi yönetiminde temel kullanılması ile mümkündür. Bu anlamda eğitim örgütleri öğrenmesi gerçekleşir. Okullar bilginin önemini bilerek
& Konno, 2000). Örgütler için açık ve örtük bilginin de bileşenler; bilgiyi elde etme, elde edilen bilgiyi kullanılabi- için sadece yazılı dokümanların değil, bunun yanında kişile- teknolojik alt yapının yanı sıra daha önemli olan insan
olduğu tüm bilgi kaynaklarının örgütsel süreçlerde yöneti- lir bilgiye dönüştürme, elde edilen bilgiyi örgütsel uygula- rin belleklerindeki bilgilerin de depolanması ve gerektiğin- unsurunun yeterliğini artıracak şartları yaratmalıdır. Okul
lebilmesi gerekmektedir. malarda kullanma ve elde edilen bilgiyi korumadır. Çınar’a de kullanılmak üzere açık bilgi haline getirilmesi gereke- üyeleri iç ve dış tüm kaynaklardaki bilgiyi işe koşacak bir
(2004) göre ise bilgi yönetiminde yeterlik alanları olarak cektir. anlayışa sahip olmalıdır. Açık ve örtük bilginin dolaşımını
Bilgi Yönetimi
bilginin üretilmesi, paylaşılması, kullanılması ve depolan- kolaylaştıracak, öğrenci, öğretmen ve velilerin bilgiden en
Bilgi yönetimi bir disiplin olarak oldukça yeni sayılır. İlk ması bilgi yönetiminin bileşenleridir. Bu bileşenler bilgi yönetimini oluşturan farklı fakat birbirine yüksek yararı çıkarmalarını sağlayacak, dolayısıyla örgütsel
olarak 1986 yılında Dr. Karl Wiig tarafından işletme alanına bağımlı öğelerdir ve zaman içinde herhangi bir noktada bir öğrenmeyi gerçekleştirecek anlayışa ve şartlara sahip
kazandırılmış, 1990’ların başında sözü geçmeye başlamış Bilginin üretilmesi, okulun dış çevresinde gelişen ve okulu örgüt ve üyeleri birden fazla bilgi yönetim süreci zincirlerin- olmak, okulu etkili bir örgüt yapacaktır.
ve ilk yapı taşları konulmuştur. Günümüzde ise önemi ilgilendiren formal ve/veya informal bilgilerin okulda de yer alabilir. Bu nedenle bilgi yönetimi yekpare değil
yoğun bir biçimde artmakta olan bir konu olarak dikkatleri kullanıma dâhil edilmesi, bu bilgilerin okuldaki iç bilgi ve fakat dinamik ve sürekli bir örgütsel olgudur (Alavi &
çekmektedir. Bilgi yönetimi kişisel deneyimler ve bilinme- deneyimlerle birleşip sentezinin yapılarak yeni bilgi ve Leidner, 2001). Sözü edilen bilgi yönetimi bileşenleri KAYNAKLAR
yen uzmanlıklar da dâhil olmak üzere bir örgütün bilgi düşüncelerin oluşturulmasını kapsar. Bilginin elde edilme- birbirini izleyen veya izlemesi gereken hiyerarşik ve ardışık Alavi, M. & Leidner, D. E. (2001). Review: Knowledge management and
varlıklarının tümünün tanımlanması, kullanılması ve payla- sinde ve üretilmesinde okul içinde ve çevresindeki kaynak- aşamalar olarak düşünülmemelidir. Bu bileşenler örgütün knowledge management systems: Conceptual foundations and research
issues. MIS Quarterly, 25(1), 107-136.
şılmasını inceleyen bir disiplindir. Bilgi yönetimi, mevcut ve lar önemlidir. Okul için çevre, okulu etkileyen tüm dış durumuna ve bilginin muhatabı kişilere göre farklılık göste-
ihtiyaç duyulan bilginin tanımlanmasını, analizini ve örgüt- unsurlardır (Çınar, 2004). rebilir. Örneğin örgüte (okula) gelen bir bilgi elde edildik- Bahar, E. (2011). Konaklama işletmelerinde bilgi yönetimi: Altyapı,
uygulama ve karşılaşılan engeller. İşletme Araştırmaları Dergisi, 3(2), 51-68.
sel hede eri gerçekleştirmek amacıyla bilgi varlıklarını Eğitim örgütleri bilgi kullanımının en yoğun olduğu örgüt- ten sonra saklanıp paylaşılmayabilir. Bunun tersine bazı
geliştirmek için yapılacak eylemleri planlama ve kontrol lerdendir. Eğitim örgütlerinde, bilginin etkin kullanılması bilgiler çok kapsamlıdır ve bu aşamaların tümü en geniş Barutçugil İ. (2002). Bilgi yönetimi. Kariyer Yayıncılık.
etmeyi kapsar (Kim, 2000). Bilgi yönetimi, bir örgütte için okul koşullarının elverişli olmasının yanında bilgiyi anlamda izlenebilir. Ayrıca bazen bilgi, paylaşılmasına Bhatt, G. D. (2000). Organizing knowledge in the knowledge development
hemen hemen tüm çalışanların katıldığı bir örgütsel aktivi- kullanacak kişi veya kişilerin bu konuda yeterli olması karşın kullanılmayabilir veya depolanmayabilir. Buradaki bu cycle. Journal of Knowledge Management, 4(1), 15-26.
tedir. Bu nedenle bilgi yönetimi, öğrenmeyi, bilgi paylaşı- gerekir. Yeni bir uygulama örneğini hayata geçirmek bazen dört bileşen bize ideal bir bilgi yönetimi çerçevesi sunar. Celep, C. ve Çetin, B. (2003). Örgütlerde bilgi paylaşım kültürü yaratma. Anı
mını ve bilgi teknolojilerini kullanmayı cesaretlendiren bir bazı düzenlemeler yapmayı gerektirebilir. Bunun dışında Bunların hangi düzeyde ve ağırlıkta işleme sokulacağı Yayıncılık.
kurumsal kültüre gereksinim duyar (Gümüştekin, 2004). Bu bilgiyi kullanacak kişilerin bilgiyi doğru özümsemesi ve bilginin kendisine, örgüte sağlayacağı yararın önemine ve Chase, R. L. (1997). The knowledge based organization: An international
anlamda etkili bilgi yönetiminin belki de en önemli unsuru eğitim sürecine doğru bir şekilde uygulaması beklenir. ziksel şartlara göre değişmektedir. survey. Journal of Knowledge Management, 1(1), 38-49.
örgütsel kültürdür (Chase, 1997; Gold vd., 2001). Okullarda açık ve örtülü bilginin okulun amaçlarına hizmet Cheng, E. C. K. (2013). Applying knowledge management for school
Wang ve Noe’ye (2010) göre bilgi yönetiminin başarısı strategic planning. Korean Educational Development Institute KEDI Journal
Bilgi yönetimi alan yazınında her ne kadar kurum kültürü- bilgi paylaşımına bağlıdır. Bilgi paylaşımı, yöneticilere edecek en etkin şekilde yönetilmesi gerekir. Bilgi yönetimi, of Educational Policy, 10(2), 339-356.
nün önemi vurgulansa da bundan farklı olarak birçok örgütteki bireysel öğrenmeleri elde tutma ve bunları pratik öğrenmenin etkililiği için daha güçlü bir kaynak zemini Çakar, N. D., Yıldız, S. ve Dur, S. (2010). Bilgi yönetimi ve örgütsel etkinlik
alandaki örgüt için bilgi yönetimi çalışmalarının genellikle uygulamalar için bütünleştirme imkânını sağlar. Buna ek sağlamakta ve okulun öğrenmeye ilişkin amaçlarının yerine ilişkisi: örgüt kültürü ve örgüt yapısının temel etkileri. Ege Akademik Bakış,
bilgi teknolojileri eksenli geliştiği görülmektedir (Bahar, olarak bir örgüt içinde insanlar, kendi düşünce, inanç, bilgi getirildiği krini güçlendirmektedir (Celep ve Çetin, 2003). 10(1), 71-93.
2011). Fakat bilgisayarlar ve yazılımlar gibi teknolojik unsur- ve deneyimlerini paylaşarak karşılıklı olarak ortak bir anlayış Okullarda bilgi yönetimi uygulamaları, okul stratejik Çınar, İ. (2004, Temmuz). Bilgi yönetiminde eğitim yöneticilerinin
lar bilgi yönetim sürecinde, insan unsuruna göre ikinci oluştururlar. Bu pratik uygulamalar ve ortak anlayışlar planının yeterliğini, yönetimini, öğretmenlerin öğretme yeterlikleri: Malatya örneği. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İnönü
sıradadır (Gupta vd., 2000). Birçok örgüt, ağırlıklı olarak örgütsel bilgiyi meydana getirirler (Yang, 2007). Eğitim yetkinliğini, öğrenci desteğini ve öğrenmenin değerlendi- Üniversitesi, Malatya.
teknoloji ve büyük olasılıkla bunun eğitimine yatırım örgütlerinde öğrenci, öğretmen, yönetici, personel ve veli rilmesini geliştirmektedir (Cheng, 2013). De Long, D. W. & Fahey, L. (2000). Diagnosing cultural barriers to
knowledge management. Academy of Management Executive, 14(4),