Page 183 - Şehrimiz İzmir

Mâniler

Mâni söyleme, belirli kuralları olan, genellikle karşılıklı olarak söylenen ve kuşaktan kuşağa aktarılarak günümü-
ze kadar gelmiş olan bir gelenektir. Düğünlerde, bayramlarda, şenliklerde, kahvehanelerde, tarlalarda, Hıdırellez-
lerde ve Ramazan gecelerinde mâniler söylenegelmiştir. Özellikle Ramazan davulcularının söyledikleri mânilerin,
mâni söyleme geleneğinde önemli bir yeri vardır. Mâni söyleme geleneğinin günümüzde geçmişe nazaran zayıf-
ladığını söylemek mümkündür.

Mâniler sevda, askerlik, gelin-kaynana, niyet, fal, Ramazan gibi konularda söylenir.

İzmir’de derlenmiş mâni örnekleri şunlardır:

Bülbülümün kafesi Düş gördüm seçemedim
Köprüden geçemedim
Gül kokuyor nefesi Sen benden geçtin ama
Dünyalara şan verdi Ben senden geçemedim

Ödemiş’in efesi

Siz de büyüklerinizden öğrendiğiniz bir mâniyi
arkadaşlarınızla paylaşınız.

Atasözü ve Deyimler Atasözleri
Altın kapı, gümüş kapıya muhtaçtır.
Atasözleri, atalarımızın olumlu ve
Akşamın hayrından, sabahın şerri iyidir.
olumsuz tecrübelerini geleceğe aktaran
öğüt niteliğindeki kalıplaşmış sözlerdir. At beslenirken kız istenirken verilir.
Deyimler ise genellikle gerçek anlamın- Darı unundan baklava, incir ağacından oklava olmaz.
dan az çok ayrı, kendine özgü bir anlam Elin appağından (temiz) kendi şappağın (kir) iyidir.
taşıyan kalıplaşmış sözlerdir. Atasözü ve Gezen kurt aç kalmaz.
deyimler, kullanıldıkları yörenin kültürü Karga yavrusunu “kardan ak yavrum” diye severmiş.
hakkında önemli bilgiler verir. Gerek ya- Köpek takkeyi neylesin, tingilderken (hoplayıp zıplama) düşürür.
zılı gerekse sözlü edebiyat türleri arasın- Nasipsiz köpek Kurban Bayramı’nda dağa çıkarmış.
da yer alan deyim ve atasözleri de İzmir Suyun ağır akanından, insanın yere bakanından kork.
ve çevresinde sıkça kullanılır. Bazı söz- Uluk (tembel) çiftçinin öğrendiresi/üvendiresi (değnek) çok olur.
lerde bölgenin deyiş özelliklerini de gör- Yeni elek duvara gerek.
mek mümkündür. Zeytin dededen, yemiş babadan kalır.

181
181