Page 180 - Şehrimiz İzmir

Efe ve zeybeklerin geleneksel giyim ve kuşamları şu şekildedir: Efelerin başında “kozunlu başlık” denilen bir
püsküllü fes bulunur. Bu başlığa oyalık kefiye sarılır. Zeybekler ise kabalak denilen festen daha uzun bir başlık
takarlar. Efeler dize kadar inen, çakşır menevreği adı da verilen mavi bir şalvar giyerler. Şalvarın yanları siyah ibri-
şim ya da ipek işlemelidir. Efe ve zeybeklerin giydiği dona “dizlik” denir. Üzerlerine giydikleri kollu cekete “cepken”,
kolsuzuna “camadan” denir. Bunlar mavi çuha bezden yapılır ve üzerlerine siyah motifler işlenir. İçinde ise yakasız
mintan bulunur. Üzerlerine giyilen paltoya “aba”, yağmurluğa ise “kepenek” adı verilir. Bellerine ise Acem şalı kuşak
sararlar. Efelerin ayaklarına giydikleri çizmeye “kayalık” denir. Zeybekler ise yün çorap ve üzerine çarık giyerler.
Çorabın üzerine “kepmen” adı verilen meşin dizlik geçirilir.

İzmir Lezzetleri

İzmir’deki yemek kültürünün oluşmasında İzmir’in coğrafi konumu ve çok milletli yapısı etkili olmuştur. İzmir ile
özdeşleşmiş başlıca yemek ve lezzetler şunlardır: şambali, şevketibostan, boyoz, keşkek, lokma, kumru, İzmir
köfte…

Şambali

Sözlü Edebiyat

İzmir, çok eski bir yerleşim yeri olması sebebiyle somut olmayan birçok anonim kültür unsurunu bünyesinde
barındırır. Bunlar arasında masal, efsane, türkü, mâni, deyiş ve ninni gibi sözlü edebiyat ürünleri bulunmaktadır.

Masallar

Masal; sözlü olarak kuşaktan kuşağa aktarılan, tekerleme ile başlayan, yer ve zaman belirtmeksizin hayali bir
kahraman veya hayvanların başından geçen olayları anlatan gerçeküstü hikâyelerdir. Masallar genelde çocuklara
yönelik bir anlatım olduğundan ders vericidir. İzmir’de derlenen masalların benzerlerine, başka bölgelerde farklı
isimlerle de rastlanmıştır. Keloğlan ve Celepçi Dayı masalı İzmir ve yöresinde derlenen masallardan birkaçıdır.
Celepçi Dayı masalı, birkaç hayvanın başından geçen bir olayı konu almaktadır.

Siz de çevrenizden öğrendiğiniz bir masalı

arkadaşlarınızla paylaşınız.

Efsaneler

Efsane, insanların bir olay veya varlığa olağanüstü hayali unsurlar ekleyerek gerçekte olmuş gibi anlattıkları
hikâyelerdir. İzmir’de Yunan mitolojisinden gelen efsanelerin yanında, İslamiyet ve Hristiyanlığın etkisiyle oluşmuş
yöresel konuları da ele alan pek çok efsane vardır. İzmir ve çevresinden derlenen efsanelerden bazıları şunlardır:
Gölcük Gölü, Baykuş, Baykuşun Viraneliklerde Ötmesi, Gelin Taşı, Yarasalar Neden Asılı Dururlar, Kırlangıç, Ayı
Taşı, Marangozların Talaşı, Lokman Hekimin Doğuşu; Yedi Uyuyanlar, Telephos, Arakhne, Niobe, Tantalos efsane-
sini sayabiliriz. Aşağıda iki farklı efsane örnek olarak verilmiştir.

178