Page 132 - Şehrimiz İzmir

Halı-Kilim ve Dokumacılık

Beledi Dokuması

Beledi dokuması, İzmir’deki en eski pamuklu el dokumalarından biridir. Bu
zanaatın tarihi 15-16. yüzyıla kadar dayanmaktadır. Tarihî kayıtlarda bu dokuma
türüne Tire ve Bursa’da rastlanmaktadır. Beledi dokumaları yirmi dört çerçeve-
ye, on altı ya da on üç pedalla kumanda edilebilen tezgâhlarda dokunmaktadır.
Bu tezgâhlarda ortaya çıkan dokuma, çift katlı ve çok dayanıklı bir dokuma cin-
sidir. Zemin renkleri isteğe göre yeşil, kırmızı ve koyu mavi, motif renkleri ise
beyaz ve sarıdır. İzmir’de sadece Tire’de işlenen beledi dokuması yok olma
tehlikesiyle karşı karşıyadır. Tire’de bu el sanatı çok az sayıda usta tarafından
hâlâ sürdürülmektedir.

Aliağa Helvacı Kilimi

Helvacı kilimi, Aliağa yöresine ait, en az beş yüz yıllık geçmişe sahip olan geleneksel bir el sanatı olup Anadolu
kilim türleri içinde önemli bir yere sahiptir. Tüm dokuma tekniklerinin görülebildiği bu kilim türünde Helvacı yörükle-
rine ve yöreye özgü desenler de görülebilir. Helvacı kilimi, “atkı yüzlü seyrek motifli cicim” dokuma tekniğiyle üretilir.
İzmir-Helvacı Yörüklerinin dokuduğu dış tarafı ilikli kilim dokuması ile karışık dokunan cicim seccadeler bu tekniğin
uygulandığı en iyi örneklerdir. Daha çok heybe, çuval, torba gibi kalın olması gereken türler bu şekilde dokunur.

Bergama Halı, Kilim ve Dokumaları

Bergama dokumaları, Bergama ve yöresinin en gelişmiş el zanaatlarından birisidir. Halı, kilim, çuval, heybe,
torba, seccade gibi yünlü dokumalar; köy tezgâhlarında kök boyalarıyla dokunmaktadır. Dünya çapında ün yapmış
olan çeşitli renk ve özellikteki Bergama halıları, kültürel açıdan oldukça değerlidir. Bergama halıları, çeşitli renk ve
özelliklerinin yanı sıra öyküleri ile de ilgi çekmektedir. Özellikle “Kız Bergama” adı ile anılan halıları dokuyan Yağ-
cıbedir (Yaycı Bedir) Aşireti’nin öyküsü, bahse konu halının içine sığdırılmıştır. Bergama halıları; kullanılan renk, de-
sen, biçim ve dokuma tekniğine göre dört bölgede yapılmaktadır:
• Kozak Yöresi (Gubaş, Kılaz, Karaçeli, Yağcıbedir, Tahtacılar),

• Yuntdağı Yöresi (Derici, Yüncü, Sarıkeçili, Maldan, Gaylan),
• Yağcıbedir Yöresi (Kocaoba, Yağcıbedir, Mazılı, Çağlan, Ye-
nice…),
• Karadağ Yöresi (Hardal, Kaan, Muslu, Çepni, Yağcıbedir).

Günümüzde unutulmaya yüz tutan bu zanaat, Aliağa Halk Eği-
tim Merkezi’nin Helvacı beldesinde açtığı dokuma kursları sayesin-
de yaşatılmaya devam edilmektedir.

130
130