Page 37 - özbakış subat-2025 - p

ünlük yaşamımızda diğer bireylerle iletişim kavrama becerileri üzerinde etkili olabilir. Dil ve konuşma
Gkurabilmenin yolu bazı becerilere sahip olmaktan güçlüklerinin diğer bir türü ise konuşma bozukluklarıdır.
geçmektedir. Bu beceriler toplumsal ve akademik Konuşma bozuklukları; bireyin sesleri çıkarma, heceleme,
başarılarımızı da önemli ölçüde etkilemektedir. İnsan, doğru telaffuz gibi becerilerinde görülen zorluklardır. Bu
iletişim kurma becerisiyle diğer canlılardan ayrılır ve bu bozukluklar, dinleyiciler tarafından anlamanın güçleşmesine
becerinin temeli dil ve konuşma yeteneğidir. Dil, yalnızca neden olabilir.
kelimelerden oluşan bir araç değil; düşünceleri, duyguları
ve bilgiyi paylaşmanın en güçlü yoludur. Konuşma ise bu
dilin hayata geçirilmesi, bireylerin birbirini anlaması ve Dil ve konuşma güçlükleri, bireylerin iletişim
bağ kurması için bir köprüdür. Kültürlerin aktarımından kurmasını zorlaştıran ve gelişimlerini
toplumsal ilişkilerin inşasına, bireysel ifade özgürlüğünden
bilimsel gelişmelere kadar her alanda dil ve konuşma, insan etkileyen farklı türlerde görülebilir. Bu
yaşamının vazgeçilmez bir parçasıdır. Bu nedenle, dilin güçlükler, dilin anlama ve ifade etme
ve konuşmanın önemi, yalnızca iletişimle sınırlı kalmayıp becerilerinde ya da konuşmanın ritmi,
insanlık tarihinin şekillenmesinde kritik bir rol oynamıştır.
sesi ve netliği ile ilgili zorluklar olarak
Dünyada ve ülkemizde dil ve konuşma bozukluğu olan sınıflandırılabilir.
kişilerin sayısı her geçen gün artmaktadır.

Dil ve konuşma güçlüklerinin başlıca türleri
Dil ve konuşma güçlüğünün ilk ve şunlardır:

ortaöğrenimdeki öğrencilerin yüzde 12 ila • Artikülasyon Bozuklukları: Artikülasyon bozuklukları,
13’ünü etkilediği düşünülmektedir (McLeod seslerin doğru şekilde çıkarılamaması veya yanlış telaffuz
ve McKinnon, 2007). Dil ve konuşma edilmesi durumudur. Bu bozukluk, seslerin yerine
güçlükleri, bireylerin iletişim kurma başka seslerin kullanılması, seslerin atlanması veya
yanlış bir şekilde çıkarılması şeklinde görülür. Örneğin,
yeteneklerini etkileyen ve gelişimlerini çocuklar “r” sesini çıkaramayıp “y” sesiyle değiştirebilir
sınırlayabilen önemli sorunlardır. Bu (örneğin, “araba” yerine “ayaba”). Türkçede konuşma
güçlükler çocukluk döneminde ortaya seslerinin edinimi 4-5 yaşına kadar sürse de yetişkinlerin
çıkardığı seslere erişme 6 ya da 7 yaşlarına kadar devam
çıkabilir ve sosyal, akademik, duygusal edebilmektedir. Bu süreç devam ederken çocukların henüz

gelişim üzerinde ciddi etkiler yaratabilir. telaffuz edemedikleri ya da kendilerine zor gelen seslerin
yerine çeşitli sesler getirerek oluşturdukları konuşma
dilindeki çeşitli basitleştirmeler olağandır. Bu sesbilgisel
Bu makalede, dil ve konuşma güçlüklerinin tanımı, türleri, işlemler 4-5 yaşlarında azalarak baskılanmaya ve zamanla
ailelere ve öğretmenlere yönelik öneriler ele alınacaktır. yerlerini uygun sesletimlere bırakmaya başlamaktadır.
Bu durumdaki gecikmeler ya da yanlış sesletimler
Dil ve konuşma güçlüğü; bireylerin yaşlarına uygun dil artikülasyon bozukluğu olarak değerlendirilmektedir
becerilerini kazanamaması, kelimeleri veya cümleleri doğru (Diken, 2010a). Artikülasyon bozukluğu dört değişik
telaffuz edememesi, düşüncelerini anlaşılır bir şekilde türde görülür. Bunlar; sesin düşürülmesi veya atlanması,
ifade edememesi ya da söylenenleri anlamada zorluk ses eklemesi, sesin değiştirilmesi ve sesin bozulmasıdır
yaşaması olarak tanımlanabilir. Bu güçlükler, iletişim kurma (Özgür, 2003).
ve öğrenme süreçlerinde aksamalara yol açabilir. Dil ve
Konuşma Güçlüğü; konuşmanın akıcılığında, ritminde, ses • Fonolojik Bozukluklar: Fonolojik bozukluk dilin
tonunda ve şiddetinde, seslerin çıkış yerlerinde, ses, hece kurallarına ait bilgiyi edinmede güçlük olarak tanımlanabilir
veya sözcüklerin oluşumunda ve kelimelerin anlamlarında ve dilin ses kurallarının yanlış kullanılmasına bağlı olarak
bir sorun olması halinde ortaya çıkar (Balcı ve Çelen, 2023). ortaya çıkar. Çocukların, belirli bir desende sesleri yanlış
bir sırada veya tutarsız bir şekilde kullanmaları şeklinde
Dil ve konuşma güçlüklerini genellikle iki ana başlık altında gözlemlenir. Fonolojik bozukluk, daha çok bir dili nasıl
incelemek mümkündür. Bunlardan ilki, dil bozuklukları kullandıkları ile ilgilidir ve çocukların konuşmaları dinleyici
ya da diğer bir ifadeyle dil gelişimi gecikmesidir. Dil için zor anlaşılır olabilir. Bu bozukluk türünde çocuğun
bozuklukları; bireyin dilin kurallarını öğrenme, anlama anlaşılır düzeyde bir konuşması bulunmamaktadır. Aileler
veya kullanma konusunda yaşadığı zorluklardır. Bu tür genel olarak bu süreci “bebeksi” bir konuşma olarak
bozukluklar, bireyin konuşma sürecinden çok, anlam ve tanımlamaktadırlar.

Şubat 2025 37