Page 79 - özbakış şubat -2024

Columbia Üniversitesi’nden psikolog Derald Sue Yine bazen iyi niyetliymiş gibi ortaya çıkan;
(2010) Çinli göçmen bir ailenin çocuğu olarak yetişmiştir. ‘‘İzmir’de doğdun büyüdün ama aslen nerelisin?’’
Aradan geçen yıllar ve deneyimlerden sonra mikro ‘‘X olduğun hiç belli olmuyor, çok güzel Türkçe
saldırganlık kavramını yeniden gündeme getirmiştir. Sue konuşuyorsun.’’
mikrosaldırganlığı; dini azınlıklar, kadınlar, engelliler, farklı
etnik kökene sahip bireyler gibi bir hedef kitleye günlük ‘‘Seni düşünüyorum. Biraz kilo versen/kilo alsan
etkileşimler sırasında iletilen basmakalıp, aşağılayıcı, sözel sağlığın için iyi olur.’’
ve davranışsal mesajlar şeklinde tarif ederek kavramı ‘‘Y olduğun hiç belli olmuyor.”
genişletmiştir (Kağnıcı, 2019). ‘‘Hiç Z ülkesinden gelmiş birine benzemiyorsun.’’
Mikro saldırganlık günlük hayatın akışında sıradan gibi ‘‘İnançlı biri olmana rağmen çok açık fikirlisin.’’
görünen iletişimler veya karşılaşmalar sırasında sözel ve ‘‘Orada doğmuş büyümüş birine göre çok başarılısın.’’
sözel olmayan davranışlar yoluyla ortaya çıkmaktadır.
Yaptıkları davranışın bilincinde olup zarar vermek veya
incitmek için mikro saldırganlık davranışı gösteren
insanlar da vardır. Ama çoğu zaman mikro saldırıyı
gerçekleştiren kişi art niyet taşımamakta, hatta yaptığı
saldırının farkında bile olmayabilmektedir. Ayrıca mikro
saldırıyı uygulayan insanlar sözlerinin ve davranışlarının
karşı tarafı incittiğini fark etmeyebilir (Kağnıcı, 2019). Bu
nedenledir ki günlük hayatta bilinçsizce çoğu insan mikro
saldırıda bulunabilmektedir.
Mikro Saldırganlık Türleri
Üç tür mikro saldırganlık bulunmaktadır. Bunlar
mikro açık saldırı, mikro aşağılama ve mikro yok sayma
şeklindedir.
Mikro açık saldırı, ayrımcılık içeren davranışlar yoluyla
karşıdaki bireyin rencide olmasına neden olan sözel
veya sözel olmayan saldırganlıklardır. İsteyerek ve kişinin gibi ifadeler mikro aşağılama ifadeleridir.
canını acıtmak amacıyla gerçekleşmektedir. Lakap takma,
değersizleştirme, küçük düşürme gibi davranışlarla Mikro yok sayma, ise bireylerin yaşadığı ayrımcılıklarla
ortaya çıkabilmektedir. Örneğin bir işverenin engelli bir ilgili duygu ve düşüncelerinin göz ardı edilmesidir. Bireyin
bireyin yeterince iyi çalışamayacağını düşünerek işe psikolojisi, deneyimlediği gerçekler yok sayılır ve dışlanır.
almaması mikro açık saldırıdır. İşveren engelli bireyin “çok aşırı hassas olma” ya da “bu kadar küçük veya
yapabileceklerine dair ön yargı taşımakta, bireyi yok önemsiz şeylere takılma” gibi sözel ifadeler aracılığıyla
saymakta ve değersizleştirmektedir (Kağnıcı, 2019; Ünal, bireylerin yaşadıkları deneyimler önemsizleştirilir ve yok
2018). sayılır. Mikro yok sayma sonucunda bireylerin uğradıkları
Mikro aşağılama, bir kişinin etnik kökeni, dini, ayrımcılığı ifade edebilmesi daha da zorlaşmaktadır
cinsiyeti gibi özelliklerine yönelik nezaketsiz, duyarsız, (Kağnıcı, 2019; Ünal, 2018).
kaba davranış ya da sözlerdir. Genellikle birey bu saldırıyı
yaparken farkında olmayabilir. Örneğin günlük hayatta ‘‘Şaka yaptım. Sen de çok alıngansın.’’
karşılaşmış olabileceğimiz bir durum olan, kadının iyi
araba kullanmasına şaşırmak ve bunu dile getirmek mikro ‘‘Sana da hiçbir şey söylenmiyor’’
aşağılamaya örnektir. Altta yatan temel anlam kadınların ‘‘Ayrımcılık falan yok herkes eşit şartlarda yaşıyor’’
iyi araba kullanamayacağı ön yargısıdır (Kağnıcı, 2019;
Ünal, 2018). Mikro Saldırganlıkların Birey ve Topluma Etkileri

Dünya literatüründe yapılmış pek çok araştırma mikro
saldırganlığa maruz kalmanın ruh sağlığını olumsuz
Mikro saldırganlık günlük hayatın etkilediğini ortaya koymuştur.
akışında sıradan gibi görünen iletişimler Cinsiyet, ırk ve diğer özelliklerine ilişkin mikro
veya karşılaşmalar sırasında sözel ve saldırganlık yaşayan bireylerde depresyon ve anksiyete
sözel olmayan davranışlar yoluyla ortaya belirtileri ortaya çıkmakta, psikolojik refah azalmakta, öz
çıkmaktadır. saygı düşmekte ve fiziksel sağlık sorunları (örneğin yüksek
tansiyon) ortaya çıkmaktadır (Sue vd., 2007).

Şubat 2024 79