Page 36 - özbakış şubat -2024

Tam işlevsel bir dijital ebeveyn olabilmek
ve bu doğrultuda bir çocuk yetiştirebilmek
için beş rolün tamamında yetkin olmak
gerekmektedir.

Dijital okuryazarlık rolü; teknolojiyi uygun şekilde
kullanma becerisi, yeni gelişmeleri takip etme isteği, gizlilik
politikaları bilgisi, teknoloji ile ilgili ortaya çıkabilecek
sorunlara çözüm bulabilme becerisi ve internete dair
teknik bilgilere sahip olmayı kapsamaktadır.
Farkında olma rolü; dijital dünyadaki riskleri ve
tehlikeleri (şiddet, taciz, özel hayatın gizliliğinin ihlali,
maddi hasara sebep olacak girişimler vb.), internetin
bağımlılık düzeyindeki kullanımını, çocukların çevrimiçi
ortamlardaki davranışlarını fark etmemizi sağlayan kişisel
farkındalık boyutuyla ilgilidir. Dijital ebeveynliği anlayan Yenilikçilik rolü; yeniliğe ilgi duyan, öğrenmeye istekli,
anne-baba, çocuklarının nerede risk altında olabileceğini yeniliğin peşinde koşan, olumlu ile olumsuzu ayırt etme
veya risk faktörlerinin nerede yoğunlaştığını tespit edebilir becerisine sahip bireyler olabilmeyi ve bu uzantıda çocuğa
ve çocuklarının nasıl davranacağını tahmin edebilirler. Bu rehberlik edebilmeyi kapsamaktadır (Gül,2023).
sayede çocuklarını tehlikelerden koruyup aynı zamanda Dijital dünyada kendilerine yer açan ebeveynler
dijital araçları doğru kullanmayı öğretebilirler (Yurdakul çocuklarına bu dünyayı tanıtmalıdır. Hızlı atılımların
ve ark.,2013). yaşandığı günümüz dünyasında evimizin içine aldığımız
Kontrol rolü; çocukların dijital dünyaya entegrasyonu teknolojik unsurlar hususunda aileler yeni kazanımlar
için zaman sınırının belirlenmesi ve uygulanması, güvenlik ve donanımlar elde etmek zorundadır. Dijital dünyanın
filtreleme programlarının kullanılması ve çocukların kolaylaştırıcı ve cazip boyutunun yanında tehlikelerini de
sanal dünyada ne şekilde var olduklarının kontrolü ile göz önünde bulundurmalıdır. Ebeveynler sanal ortamdaki
ilgilidir. Aileler çocuklarıyla güvenli ilişkiler kurarak, onları olası risklerin farkında olmalı ve bu doğrultuda önlemler
dinleyerek, dijital dünyada birlikte vakit geçirerek ve bu almalıdır. Ayrıca dijital ayak izimizin internete girdiğimiz
ortamların negatif veya pozitif sonuçlarını tartışarak andan itibaren yürümeye başladığını, bu platformlarda
çocuklarına yardımcı olmalıdır (Manap,202). Özellikle hep kayıtlı kaldığını unutmamalı ve çocuklarına bu konuda
küçük yaş grubundaki çocukları korumak adına anne yol gösterici olmalıdır.
babaların kendi kurallarını koymaları önemlidir. Bu Dijital Ebeveynlik İçin Önemli İpuçları
doğrultuda kuralların varlığı koruyucudur. Ebeveynler
tarafından kurallar koyulmadığı, sınırlar oluşturulmadığı ve Çocuklar dünyalarını ailelerini model alarak inşa
denetlenmediği sürece, çocukların risklerle ve tehlikelerle ederler. Bu sebeple diğer tüm noktalarda olduğu gibi
karşılaşması kaçınılmazdır. Çocuklarının dijital dünyada ne internet kullanımında da olumlu model olmak önemlidir.
kadar zaman geçireceği ve ne tür zaman geçireceğine dair Evinizde teknoloji kullanımı için alanlar belirleyerek
yönlendirici olmalıdırlar. (Ulusoy ve ark., 2005). işe başlayabilirsiniz. Tv izlemek için nasıl sabit bir alan
Etik rolü; elde edilen bilgilerin güvenilirliğinin, hak kullanılıyorsa telefon, tablet gibi cihazlar için de alan
sahibinin istekleri doğrultusunda ve telif hakları kanununa belirlemek sınırlar oluşturma açısından önemli olacaktır.
uygun olarak kullanılıp kullanılamayacağının sorgulanması Özellikle yatak ya da yemek masası gibi alanlara teknolojik
ile ilgilidir. cihaz ile girilmemesi hususunda ortak bir anlayış
geliştirebilirsiniz.

Eğer çocuk internet sitelerinde veya uygulamalarda vakit geçirecekse ebeveynine ait
hesaplarla giriş yapması yerine kendine ait hesabın olması daha koruyucudur. Çünkü
çocuk adına hesap oluşturmak ve profil kaydını çocuk olarak belirlemek hesabı açtığınız
anda birçok içeriği filtreleyerek çocuğa sunacaktır. Yine bu şekilde oluşturulan hesaplarda
ebeveyn kontrolü hususu daha kolay ve işlevsel olmaktadır.

36 Özel Eğitim ve Rehberlik Dergisi