Page 33 - özbakış şubat -2024

Sosyal medya da kişinin sanal ortamda kendisini paylaştırabilir. Bu konudaki özgürlüğü onun sorumluluk
merkeze konumlandırmasına imkan veren özelliğiyle bilincini de arttıracaktır. Ergen birey ile bu yazılı anlaşma
bu durumu teşvik eden bir yapıya sahiptir. Hem başka yapılırken kendisini ifade etmeli, beklentilerini ve
insanların hayatını izleyerek kendi hayatı ile kıyaslaması gerekçelerini açıkça anlatmasına izin vermeli, yine
hem de kişinin fotoğraflarını çokça paylaşarak kendi anne baba da kendi beklenti ve gerekçelerini açıkça
hayatını sergilemesi, sık sık profil güncellemesi narsisizmin belirtmelidir. Tüm bunlar konuşulduktan sonra üzerinde
beğenilme ihtiyacı ile ilişkili olduğu değerlendirilebilir. anlaşmaya varılan sınırlamaları somut ve net bir şekilde
Özellikle ergenlerin sosyal medyada paylaşım yapma yazmak, eğer bu anlaşmaya uyulmazsa da sonuçlarının ne
sıklığı ve bu paylaşımlarının çok sayıda kişiye ulaşmasının olacağını beraberce belirlemek etkili olabilir. Bu anlaşma
da onların narsisistik eğilimlerinin artmasında etkin bir ile beraber sınırlamalar ergen tarafından ciddiye alınacak,
rolü vardır. aynı zamanda kendisinin de ciddiye alındığını, gerçekten
Sonuç ve Öneriler anlaşıldığını hissedecektir.
Z kuşağı olan ergenler teknoloji konusunda genelde Bazı anne babalar çocuklarına internet kullanım
ebeveynlerinden daha fazla bilgi sahibi oldukları için süresi ile ilgili bir kısıtlama yaparken kendileri çok uzun
günümüzde anne ve babalarının ergenlik dönemindeki saatler geçirebilmektedir. Bu konuda ebeveynler hassas
çocukları için çok daha dikkatli olmaları gereklidir. Yoksa davranmalı ve çocuklarının karşısında bir rol model olarak
internet ortamındaki özellikle siber zorbalık, cinsel bulunduğunu unutmamalıdır. Onlara doğru örnek olmak
istismar, kumar ve bahis siteleri, suç örgütü faaliyetleri, adına kendileri de akıllı telefon, bilgisayar kullanımında
pornografi vb. tehlikelere karşı onları korumakta yetersiz ölçülü olmalıdır.
kalabilirler. Anne ve babalar çocuklarına bunun gibi
bilişim suçları kapsamında değerlendirilen tehlikelere Sosyal medya hesabı açmaya karar verdikten sonra
karşı gerekli uyarıları yapmalı ve bilgilendirmelidir. öncelikle ebeveynlerin gizlilik ve güvenlik içerik kontrolü
Her şeyden önce anne babaların ergen çocukları ayarlarını bilme ve buna yönelik uygulamaları( çocuk kilidi,
ile karşılıklı güven temelinde sağlam bir ilişki kurmuş çocuk koruması uygulaması vb.) kullanma konusunda
olması oldukça önem arz etmektedir. Böylesi sağlam bir yeterli olması zorunludur. Bunun yanı sıra ebeveynlerin
ilişki anne-baba ve ergen birey arasında her şeyin açıkça ergen çocuklarının sosyal medya hesabı listesinde ekli
konuşulmasına uygun bir zemin hazırlayacaktır. Bunun olması onun paylaşımlarını takip etmek açısından önem
için ailecek planlanan aktiviteler aile bağlarının daha taşımaktadır. Ayrıca etkileşim içinde olduğu insanları/
sağlam olması adına katkı sağlayacaktır. hesapları bilmek, onlar hakkında sohbet edebiliyor olmak
Sosyal medya bağımlılığına yönelten sosyal etkenler da mutlaka gereklidir. Çocuklarının sosyal ağ hesabındaki
göz önüne alınarak ergenlerin kendilerini var edebildikleri, profilinin herkese açık olmaması için gerekli gizlilik
rahatça ifade edebildikleri, boş zamanlarını keyif alarak ayarlarını kontrol etmelidir. Onlara; internet ortamında
geçirebilecekleri faaliyetlere yönlendirilmelidir. Bu yüzden kendileri ve aileleri ile ilgili bilgilerin gizliliğini sağlamak
anne babalar çocuklarını yakından tanımalı, onların ilgi adına paylaşmamaları gerektiğini hatırlatmalıdır. Sanal
ve becerilerine yönelik sportif veya sanatsal aktivitelere dünyada da ahlak kurallarının geçerli olduğunu, sosyal
katılımını desteklemelidir. medya uygulamalarını başkalarına zarar vermek için bir
13 yaşını geçen ergen bireyin sosyal medya kullanımını araç olarak kullanmaması gerektiği konusunda çocuğunu
yasaklamak bir çözüm olmayacaktır. Günümüzde akıllı bilgilendirmelidir.
telefon ve bilgisayarlar hayatımızın birer parçası olduğu için
bunlara erişimi engellemek pek uygulanabilir şey değildir. Bağımlılık düzeyinde bir kullanım söz konusu olduğunda
Bunun yerine ergen bireyin sosyal medya kullanımının bir uzmandan destek alınmalıdır. Motivasyonel görüşme,
mümkün olduğunca bilinçli ve kontrollü olması adına bilişsel davranışçı terapi gibi yöntemler bu problemin
sebeplerini de konuşup yazılı bir anlaşma yaparak günlük tedavisinde etkili olabilir. Ayrıca aile ile de çocuklara
2 saat gibi bir zaman belirlemenin, sonrasında da kullanım yönelik kural koyma, çatışma çözme, aile tutumlar
içeriğini izlemenin gerekli olduğu akılda tutulmalıdır. konusunda bilgi verme, aile bağlarını güçlendirme ile ilgili
Ergen birey bu 2 saatlik dilimi günün değişik bölümlerine çalışmaların yapılması bu problemin çözülmesine katkı
sunacaktır.

1- Bütüner R., Bütüner N, &Bütüner M. (2022). Ergenlerde sosyal 3-Güney, M., & Taştepe, T. (2020). Ergenlerde sosyal medya kullanımı
medya bağımlılığı konusunda son beş yılda yapılmış çalışmaların ve sosyal medya bağımlılığı. Ankara Sağlık Bilimleri Dergisi, 9(2), 183-
incelenmesi. Bilişim Sistemleri ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 190. https://www.doi.org/10.46971/ausbid.757713.
4(2),17-34. 4- Türk G.D.(2019). Sosyal Medya ve Sahte Kendilik İlişkisi. Üsküdar
2- Demirdil G. ve Harmancı P. (2021). Davranışsal Bağımlılıklar. Üniversitesi İletişim Fakültesi 6. Uluslararası İletişim Günleri Dijital
Ankara: İksad Yayınevi. Dönüşüm Sempozyumu Bildiri Özetleri Kitabı içinde (125 ss.). İstanbul:
Armoninuans.
Şubat 2024 33