Page 45 - akademi 2 e dergisi
P. 45

MAKALE



 Nörobilim öğretmenlere nasıl yardımcı olabilir? Nörobilim,   nöronlar aktive edilebilir. Nöronlar arasındaki bağlantılar   Uygulama ve tekrarlama ve deneyim-deneme-yanılma   olduğu öne sürülmektedir. O halde bir atasözümüzü de şu
 zayıf bağlantılar, tıpkı bir bahçıvanın bir ağaca veya çalıya   Neden Nörobilimi Anlamak Durumundayız?  öğretmenlerin beynin yeni bilgileri nasıl öğrendiğini   ne  kadar  güçlüyse  bilgiyi  hatırlama  da  o  kadar  güçlü  ve   yoluyla öğrenme, basit ezberlemeye göre daha etkilidir.   şekilde uyarlayabiliriz: “Bir duyunun ve duygunun nesi var,
 istenen şekli vermesi gibi "budanır". O halde beyindeki   Nörobilimi anlamak, öğrenmenin temelidir ve öğretimle   anlamalarına yardımcı olabilir. Öğretmenlerin kendi sını a-  hızlı bir tepki  olacaktır (Gallagher, 2005).  Bilim insanları,   Öğrenciler, detayları ezberlemek yerine, uygulama yoluyla   beş duyunun ve duygunun bütünselliği ve bağlantısallığı
 bağlantıların sağlanması için okul-sınıf içi ve dışı öğrenme;   ilgili becerilerin geliştirilmesine yardımcı olur. Nörobilim;   rını öğrenme-öğretme süreç ve ortamlarını öğrenmeyi   özellikle de  zor konu ya da  işleri, bilgileri, becerileri   konuyu daha iyi anlayacaklardır. Dersleri büyük ölçüde   var.” 2000 yılı aşkın bir süre önce Platon, “Tüm öğrenme-
 deneyim temelli, öğrencinin yaparak yaşayarak öğrendiği   sinir  sisteminin nasıl geliştiğini,  yapısını ve  ne yaptığını   kolaylaştıracak şekilde uyarlama yapmalarını sağlar. Örne-  öğrenirken meydan okuyarak "mücadele” etmenin öğren-  tartışmaya dayalı yapmak öğrencilerin öğrenmesini teşvik   nin duygusal bir temeli vardır." sözüyle öğrenmedeki
 öğrenme ortamlarına dönüştürülmelidir. Çünkü sinaptik   inceleyen bilim dalıdır. Odak noktası beyin ve onun davra-  ğin; araştırmalar sabahleyin, 30 dakika kadar kısa bir süre   meyi geliştirdiğini ve yeni bağlantılar kurulduğunun bir   eder.   duyguların katalizörlük görevini ortaya çıkarır. Bu bağlam-
 bağlantılar, ancak çok yönlü ve çok duyulu öğrenme ortam-  nış ve bilişsel işlevler üzerindeki  etkisidir. Davranış ve   daha fazla uykunun sınıftaki bilişsel işlevi ve uyanıklığı   göstergesi olduğunu açıklamaktadır.  Uyarım, mizah, nüktedanlık, hareket veya oyun ve oyunlaş-  da beyin üzerine yapılan çalışmalarda da  “ Hiçbir öğrenme
 larında beyinde kodlanmaktadır. Bu kodlamaları sağlayan,   öğrenme ile ilişkisini inceler. Etkili öğrenme için nörobilim   büyük ölçüde iyileştirebileceğini göstermiştir. Bunun yanın-  Öğrenmeyi parçalara ayırın. Parçalara ayırmanın, zor veya   tırmalarla öğrencilerin dikkatini çekmek beyinlerinin   yoktur ki, içinde duygu olmasın” ana teması vurgulanmak-
 bağlantıları geliştirme ve budama sürecini mümkün kılan,   ilkelerini sınıf içi öğretime dâhil etmenin yolları RAS’dan   da öğrenciler, öğrenmeden en iyi şekilde yararlanmak için   büyük metin parçalarını daha küçük parçalara ayırmanın   duygusal merkezini harekete geçirir. Stresten uzaklaştırır,   tadır.O halde öğretmenlerin öğretim yaklaşımlarında öğren-
 beynin çevresine uyum sağlamasına izin veren plastisitedir.   (Retiküler Etkinleştirme Sistemi) geçer.   tekrara ve çeşitli yaklaşımlara ihtiyaç duyarlar. Öğretmen-  öğrencilerin anahtar sözcükleri ve tümceleri belirlemesine,   öğrenmeyi eğlenceye dönüştürerek öğrenmenin kalıcılığı-  menin duygusal perspekti ni her zaman göz önünde
 Beyin plastisitesi veya bilinen diğer adıyla nöroplastisite,   ler, öğretim ortamlarında öğrencilerin performansını   başka kelimelerle ifade etmesine ve metni kendi sözcükle-  nı ,   öğrenci katılımını artırır ve bilginin daha rahat işlenme-  bulundurmaları gerekmektedir.
 beynin yaşam boyunca yeni nöral bağlantılar oluşturarak   RAS, beynimizin uyanık tutulması, gün içindeki bilinçlilik   artırmak için oyunlara, sosyal aktivitelere, grup etkinliklerine,   riyle anlamasına yardımcı olduğu kanıtlanmıştır.  sini sağlar. Daha az stres, beyni kimyasal olarak değiştirir.   Biyokütle ve Ön işlem Uygulamaları
 kendini yeniden organize etme yeteneğidir. Nöroplastisite,   durumumuz ve dikkatimizle yakından ilgilidir. Beynin,   molalara,  ziksel etkinliklere ve eşleştirme çalışmalarına,   Sakin bir sınıf ortamında, öğrenciler daha yüksek seviyeler-
 beyindeki nöronların yaralanma ve hastalıkları tela  etme-  hedef belirleme eylemlerimizi düzenlemede çok önemli rol   çeşitli yeni yazılım uygulama çalışmalarına daha sık yer   Nöronların aktivasyon aralığını dikkate alın. Daha sık ama   de performans gösterme fırsatına sahip olurlar.   rojen üretim prosesisidir (Mishra, 2019). Substrat çok   Biyokütleler; biyodizel, biyoetanol, biyo-bütanol, biyogaz
 sine ve yeni durumlara veya çevrelerindeki değişikliklere   oynayan bir parçasıdır. RAS, odaklandığımız şeyi elde   vermelidirler.   Öğretmenler aynı zamanda “kullan ya da   daha kısa süreli pratikler yaparak ders yapın, ders çalıştırın   yönlülüğü ve basit çalışma modunun yanı sıra, bu yolla H2   ve biyohidrojen gibi çeşitli biyoyakıt türlerini üretmek için
 yanıt olarak aktivitelerini ayarlamasına izin verir. Öğrenir-  etmemiz  için bizi  yönlendiren  bilgileri   ltreler. Bundan   kaybet” ilkesini bilerek; sürekli olarak yenilikçi, yaratıcı ve   (Blanchette vd., 2020)  Nöronların aktivasyonunu aralaya-  Statükoya ters analojiler öğrencinin dikkatini, merakını,   KAYNAKLAR  üretim hızı, çeşitli fermentatif mikroorganizmaları kullanma   kullanılan çok yönlü karbon açısından zengin, yenilenebilir
 ken nöronlar arasında yeni bağlantıların oluşturulması da   dolayı öğrenme-öğretme süreç ve ortamları; tehdit edici,   analitik eğitim etkinliklerine sınıf /okul ortam ve süreçlerin-  rak-mola vererek çalışmak öğrenmeyi kalıcı hale getirir.   ilgisini çeker. İhtiyaç ve beklentilere dayalı bir ders tasarımı   Blanchette Sarrasin J., Brault Foisy L., Allaire-Duquette G. and Masson, S.    zibilitesinin yanı sıra bilinen diğer fermentatif yöntemlerle   ve düşük maliyetli kay
 dâhil olmak üzere beyinde önemli derecede biyolojik,   korku, stres ve kaygıdan uzak olmalı; kolaylaştırıcı, meydan   de yer vermelidirler.   Örneğin 2 saat üst üste durmadan çalışmak yerine birkaç   beyin temelli bir ders yapılandırmasıdır. Beyin jimnastiği,   (2020) Understanding your brain to help you learn better. Frontier for Young   karşılaştırıldığında çok daha yüksektir (Sivagurunathan,   arasında, biyohidrojen mükemmel bir enerji kaynağı olarak
 kimyasal, elektriksel ve  ziksel değişiklikler meydana gelir.   okuyucu, müjdeleyici, ödüllendirici ve en önemlisi cesaret-  Bu öğretmenler için ne anlama geliyor? Öğrencilerin yeni   gün boyunca 30 dakikalık 4 ders çalışmak, beynimizin mola   beyin fırtınası  teknikleri kullanılarak  azaltılmış stres, artan   Minds. 8(54).  2017).   bilinir  ve  tükenmez,  yenilenebilir,  kirlilik  içermeyen  ve
 Ne kadar çok pratik yapılırsa bu bağlantılar o kadar güçlü   lendirici fırsatlarla donanmış hale getirilmelidir.   bir şey öğrendiklerinde bunu  bildikleri bir şeyle ilişkilendi-  vermesini ve uyumasını sağlayarak uzun vadede daha iyi   hafıza, geliştirilmiş ruh hali, artan odak ve konsantrasyon,   Bruer, J. T. (1997). Education and the Brain: A Bridge Too Far. Educational   Biyohidrojen üretimi iki ana H2 üreten enzimin varlığı ile   düşük maliyetli olması gibi benzersi
 hale gelir. Bağlantılar güçlendikçe mesajlar (sinir uyarıları)   rebilmeleri gerekir. Bu, güçlü nöral yollar oluşturur ve   hatırlamasına yardımcı olur. Pratik yapmaya kısa bir ara   motivasyon ve üretkenlikte artış, geliştirilmiş yaratıcılık ve   Researcher, 26(8), 4–16. https://doi.org/10.3102/0013189X026008004   yönlendirilmektedir; hidrojenaz ve nitrojenaz (Mishra, 2016).   büyük ilgi görmektedir (Hroncova, 2016).
 giderek daha hızlı iletilir ve bu onları daha verimli hale   Öğrenme, dikkate dikkat etme serüveni ile başlar. Başta   hatırlamayı kolaylaştırır. Nörobilim eğitimi almış öğretmen-  verdiğinizde diyelim ki 20 dakikalık bir teneffüs, nöronların   zihinsel esneklik, geliştirilmiş düşünme ve reaksiyon süresi   Bruer, J. T. (2006). Points of view: on the implications of neuroscience   Hidrojenaz, hidrojenin proton ve elektronlara dönüşümünü   Selülozca zengin biyokütle, yenil
 getirir (Kania vd., 2017). Nöroplastisiteye göre beyin   uyarılma-dikkat stratejileri işe koşulur.  Bunun için temel   ler bir öğrencinin beyninin tamamını nasıl aktif hale getire-  yüzeyindeki reseptörlerin bakımını veya değiştirilmesini   ve özgüven artırımı gibi pek çok etkinlik harekete geçirilir.  research for the science of teaching and learning: are there any? CBE Life   katalize eder ve üç sınıfa ayrılır; NiFe-hidrojenaz, FeFe-hidro-  kolay bulunabilirliği, uzun
 Sci. Educ. 5, 104–110. https://doi.org/10.1187/cbe.06-03-0153
 temelli öğrenme; insanlar yeni kavramlar öğrendiklerinde,   amaç-koşul-ilke; psikolojik rahatlık,  zyolojik güvendir.   ceğini bilir  ve öğrencilerin  öğrendiklerinin kalıcı olmasını   sağlarsınız. Molalar, beyninize pekiştirmesi için zaman verir;   Özet olarak diyebiliriz ki bütün öğrenmeler beyin temelli-  jenaz ve Fe-hidrojenaz. (Ogata, 2020) Ayrıca, bu enzimler   biyodönüşüm sağlaması, toksik olmaması, çevre dostu
 yeni deneyimler yaşadıklarında veya belirli uygulamaları   Öğrenciler en çok hata yaptıklarında öğrenirler. Önceki   sağlar.  Beyni anlamak öğretmenler için faydalı olabilirken   yani beyniniz, nöronlarınız arasındaki bağlantılar için gerek-  dir. Beyin temelli bir öğrenmede; öğrenmeyi kolaylaştır-  Bowers, J. S. (2016). The practical and principled problems with educational   bilinen iki dark fermantasyon yoluna katılmıştır; 1 mol   olması ve kirlilik içermemesi gibi bü
 neuroscience. Psychological Review, 123, 600–612. [PubMed] [Google
 yaptıklarında beyindeki nöral bağlantıların değişmesi,   doğrularını ve yanlışlarını tekrar gözden geçirirler. Analitik   bu bilgi bir öğrenci için de faydalı olabilir.   li yapı taşlarını üretir (Duman, 2010; Duman, 2015). Öğre-  mak için bir eğitim etkinliği sırasında farklı konu kategorile-  Scholar]  glikozdan teorik olarak 4 mol H2 verimi veren asetat yolu   niyle günümüzde ikinci nesil biyoyakıt üretimi için ideal bir
 yeniden haritalanması ve kendilerini yeniden düzenleme-  ve eleştirel sorgulama süzgecinden geçen hatalara dayalı   nen beyni inceleyen bilim insanları, öğrenme dönemleri   rini iç içe geçirmek, detaylandırmak, sözelleştirmek,   Cruickshank, W. M. (1981). A new perspective in teacher education: the   ile 1 mol glikozdan teorik olarak 2 mol H2 verimi ise bütirat   adaydır (Ferdes, 2020). Lignoselülozik biyokütleler, yüksek
 siyle gerçekleşir.   her bir deneyim; yeni, yenilikçi, yaratıcı, girişimci, iletişim-  'Beyin uyumlu' bir sınıf, öğrenmenin olumlu duygularla   arasındaki molaların ve uykunun öğrenmeyi artırdığını ve   yazmak, çizmek ve paylaşmak öğrenme sürecini geliştirir.   neuroeducator. J. Learning Disabilities, 14(6), 337–341. https://doi.or-  yolu ile elde edilmektedir (Şekil 1).  selülozik  içerikleri  nedeni  ile  biyolojik  yollarla  hidrojen

 sel ve iş birlikli bir deneyim sağlar.  Bu ise 21.yy’da öğrenci-  bağlantısını sağlar. Beyin için çoklu algısal kayıt kanalları   unutmayı en aza indirdiğini gözlemlediler.  Beyin, öğrenme   g/10.1177/002221948101400613   üretimi için sürdürülebilir ve yenilenebilir hammaddeler
 Beyin temelli öğrenme ve eğitimsel nörobilim nedir?   sürecinde bir konunun zamansal açıdan en iyi ilk bölümünü   Bilgi ve teknoloji çağında eğitim, beynin içsel ve dışsal
 lerin kazanmaları gereken, 4C becerileri olarak adlandırı-  kullanılarak algısal zenginlik oluşturulabilir (Duman, 2010).    işleyişini ilkelerini, nasıl öğrendiğini, hatırladığını ve   Duman, B. (2006). The effect of brain-based instruction to improve on   olarak kullanılabilir.
 Eğitimsel nörobilim, öğrenmenin nöral mekanizmaları   lan; eleştirel, yaratıcı, iş birlikçi ve iletişimsel düşünme   Öğretmenler, derslerde müzik kullanmaktan bazı duyuru   ve son bölümünü hatırlar. Buna öncelik-sonralık etkisi   zihinsel süreçlerini anlamakla başlamalıdır.   students’ academic achievement in social studies instruction. Paper presen-
 hakkındaki araştırma bulgularını eğitim uygulamalarına ve   becerileridir.   panosu gösterimlerine kadar pek çok zenginleştirme uygu-  denir. Bu nedenle eğitim seansları ideal olarak 20 dakika-  ted  at  the  9th International  Conference on Engineering  Education,  San   Selüloz, hemiselüloz ve lignin, lignoselülozik biyokütlenin
 politikasına dönüştürmeyi ve eğitimin beyin üzerindeki   laması kullanarak tüm öğrenciler için öğrenmeyi artırabilir.   dan fazla olmamalı ve seansları ayıran planlı "beyin molala-  Eğitimsel nörobilim ve nörobiyoloji açısından bakıldığında   Juan, Puerto Rico.  ana bileşenleridir ve bunların serbest formda bulunmaları,
 etkilerini anlamayı amaçlayan disiplinlerarası bir araştırma   RAS'ı etkinleştirmek için birçok faktöre yer verilebilir. Önce-  Bu durum her bir çocuğun güçlü ve zayıf yönlerini düşün-  rı" olmalıdır.  öğrenme beyni değiştirmeyi içerir. Beyin değişimini etkile-  Duman, B. (2010). The effects of brain-based learning on the academic   dark fermantasyonu öncesinde etkili biyo-dönüşüm için
 alanıdır. Eğitimsel nörobilim, öğretme ve öğrenme süreciy-  likle  öğrencilerin  yaşına,  sınıfına,  hazırbulunuşluğuna   meyi ve anlamayı gerektirir. Farklı seviyelerde nörokimya-  Zamanı  etkili kullanın.  Üç  zaman unsuru, öğrencilerin  ne   yen birçok faktörden biri de strestir. Orta derecede stres   achievement of students with different learning styles. Educational Sciences:   esastır (Akubude, 2021). Lignin ve hemiselülozun uzaklaştı-
 Theory & Practice, 10(4), 2077-2103.
 le ilgili olduğu için bağlanmayı, katılımı ve beyin gelişimi-  uygun aktivitelerin kullanımı sağlanır. RAS sistemini aktive   sallar farklı  duygular yaratır. Öğretmenler; eğlenceli ve   zaman ve ne kadar iyi öğrendiğini önemli ölçüde etkiler.   öğrenme için faydalıdır, ha f ve aşırı stres ise öğrenme için   rılması, optimum koşullar altında enzimatik hidroliz yoluyla
 nin derinleştirilmiş bir anlayışını kucaklar.    etmek için (Willis, 2010); ses yüksek ve alçak tonlarda   güvenli, dolayısıyla öğrenme için beyinle daha uyumlu bir   Öğretmenler, öğrenmeyi artırmak için sınıfta üç zaman   zararlıdır. Yeterli uyku, beslenme ve egzersiz, güçlü öğren-  Duman, B. (2015). Neden beyin temelli öğrenme [Why brain-based   Artan dünya nüfusu ve hızlı kentleşme, büyük miktarda fosil   MJ/kg) ve benzin (44 MJ/kg) gibi diğer gazlı yakıtlara   selülo
 kullanılmalı; öğretmenin kişisel görünümü temiz, bakımlı   sınıf ve okul ortamı oluşturabilir.  meyi teşvik eder. Aktif öğrenme beyin temelli bir öğrenme-  learning]. (4th ed.). Pegem Akademi.  hidroliz, yüksek miktarda glikoz üreterek, selülaz enzimleri
 Beyin temelli öğrenme nedir?  Bilişsel gelişim (öğrencilerin   olmalı; içerik hem görünümü hem de içeriğin kendisi   unsurunu (görev süresi, kavrama süresi ve uygun öğrenme   dir. Aktif öğrenme, beyindeki çoklu nöral bağlantıları   Fischer, K. W., Goswami, U., & Geake, J. (2010). The future of educational   yakıt tüketimine ve atık oluşumuna neden olmuştur. Politi-  kıyasla yüksek bir kalori k değere (120–142 MJ/kg) sahiptir   ile lignoselülozik biyokütlenin karşılıklı e
 yaşlandıkça, büyüdükçe ve sosyal olarak olgunlaştıkça nasıl   açısından öğrencinin ilgisini çekici senaryolarla örüntülen-  Beyin neden bazı bilgileri ve becerileri diğerlerinden daha   süresi) etkili kullanmalıdır.  uyaran ve hafızayı geliştiren süreçlerden yararlanır. En etkili   neuroscience. Mind  Brain Educ., 4(2), 68–80.   https://doi.or-  ka yapıcıların ve karar vericilerin   katı önlemler almaması   (Kadier, 2016).  leştirilebilir (Wang, 2019).
 farklı öğrendikleri gibi faktörler de  dâhil olmak üzere)   meli; anahtar noktalar renklendirilmeli; varyasyon olarak   kolay hatırlar?  Öğrencilere nasıl, ne zaman ve neden   Sağlık ve egzersizlerle öğrenciler  ziksel olarak ne kadar   öğrenme, öğrenme görevi için beynin birden fazla bölgesi-  g/10.1111/j.1751-228X.2010.01086.x   halinde, enerjiye dayalı sera gazı emisyonlarının 2050 yılına   Geleneksel olarak hidrojen, buhar reformasyonu ile doğal
 beynin nasıl öğrendiğiyle ilgili en son bilimsel araştırmalara   işaretleme, yazı tipi boyutları uygun düzeyde olmalı;    seçenekler sunmalıyız? İlgili içerik ve öğrenci seçenekleri   aktif ve meşgul olurlarsa öğrenme sonuçları o kadar iyi olur.   nin işe koşulmasını içerir. Bu bölgeler hafıza, çeşitli duyular,   Fuller, J. K., & Glendening, J. G. (1985). The neuroeducator: Professional of   kadar iki kattan fazla artması beklenmektedir (IEA, 2015).   gazdan üretilmekted
 dayanan öğretim yöntemlerini, ders tasarımlarını ve okul   müzik, dans, fotoğra ar,  lm ve fragmanlar dersin kazanım-  öğrenme için kritik öneme sahiptir. Öğretmenler, öğren-  Örneğin, öğrencilerin derslerde ve gün boyunca yürüyüş   istemli kontrol ve daha yüksek düzeyde bilişsel işlevsellik   the future. Theory Into Practice, 24(2), 135–137. https://doi.or-  Bu bağlamda, sürdürülebilir bir toplumda yaşama bilinci   gazlaştırma ve su elektrolizidir. Ancak bu yöntemler hi
 programlarını ifade eder. Duygusal ve bilişsel olarak insan   larına yönelik kullanılmalı; çoğunlukla deneyimsel ve yansı-  meyi  öğrenciler  için daha  anlamlı hale  getirmek  için   molaları vermelerine izin vermek öğrencileri canlandırır,   gibi görevlerle ilişkilidir.  g/10.1080/00405848509543161  insanları düşük karbonlu bir enerji üretimine yöneltmekte-  jen üretmek için yenilenemeyen enerji kaynaklarını kullan-  nin erişiminin artırılmasında önemli bir adımdır (Ch
 yeni bilgiler öğrenirken  beynin kendini değiştirme,   tıcı öğrenme etkinliklerine yer verilmeli,  akran geri bildiri-  örüntülemelere dayalı  duygu durumlarını  ve  motivasyon   dikkat sürelerini artırır ve onları bilgileri akılda tutmaya   Gallagher, K. (2005). Brain research and early childhood development: A   dir (Tian, 2019).  maktadır ve sürdürülebilir bir yol değildir (Manish, 2008).   2017). Lignoselülozik  biyokütlenin ön işlem uygulamaları
 yeniden haritalama ve yeniden düzenleme becerisini   mi, aktif etkileşim, tartışma, çoklu duyusal öğrenme gibi   tekniklerini harekete geçirebilir ve yeni bilgileri önceki   daha iyi hazırlar.   Beyin zihin üreten bir sosyal organdır. Düşünceler tohum   primer for developmentally appropriate practice. Young Children, 60(4),   Yakıtların ve genel olarak enerji sektörünün karbondan   Günümüzde hidrojen, suyun elektrolizi, termokimyasal    ziksel kimyasal ve biyolojik olmak
 12–20.
 gösterir. Bilgi etkili yollarla sunulduğunda beyin daha iyi   yaklaşım, strateji ve etkinlikler kullanılmalıdır.  bilgilerle ilişkilendirebilir. Ayrıca öğrencilere seçenekler   gibidir. Onları dikkatinizle besler ve büyümelerine izin   arındırılması, bu hedefe ulaşılmasında kilit bir rol oynamak-  yöntemler ve biyolojik olmak üzere üç farklı yöntem kullanı-  yapılabilir (Wei, 2016). Bunlar arasında, lignin içeriklerini
 çalışabilir, dayanıklılığı artar ve genel çalışma zekâsı gelişir.   sunarak motivasyonu ve hafızayı artırabilir ve yetenek   Pozitif duygular başarılı bir öğrenmede katalizör görevini   verirseniz büyümeye, güçlenmeye ve yaşamınızda tezahür   Goswami, U. (2006). Neuroscience and education: from research to practice.   tadır  (IEA, 2015). Özellikle, kütle birimi başına en yüksek   larak yaygın olarak üretilmektedir (Carmo, 2013).  uzaklaştırmak için en etkili ve sıklıkla
 Nat. Rev. 7(5), 406–413. https://doi.org/10.1038/nrn1907
 Araştırmalar,  beynin  öğrenirken   ziksel  olarak  değiştiğini   Neden beyin temelli öğrenme ya da eğitimsel nörobilim   düzeyleri ile öğrenme stillerini uyumlu hale getirebilirler.   üstlenirler (Duman, 2006; Duman, 2015). Olumlu duygular   etmeye dair doğal bir eğilimleri vardır. Onları güçlü kılan   enerji içeriğine sahip karbonsuz hidrojen molekülü,   işlem yöntemidir. Ancak, kimyasalların ve nötralize edici
 göstermiştir. Böylece yeni beceriler ne kadar çok uygula-  gereklidir?  içindeki öğrenciler  ne  kadar mutlu olursa  öğrenmeye  ve   sizin dikkatiniz, ilginiz ve coşkunuzdur. Bir eğitimci, öğret-  Howard-Jones, P. A., Varma, S., Ansari, D., Butterworth, B., De Smedt, B.,   gelecekteki düşük karbon senaryolarında önemli bir enerji   Hidrojen üretiminde biyolojik proses daha az maliyete   ajanların yüksek  maliyeti nedeniyle, bu işlem endüstriyel
 Goswami, U., et al. (2016). The principles  and practices  of educational
 nırsa öğrenme de o kadar kolay olur. Beyin temelli öğren-  Öğretmenler ders sırasında sadece edindikleri teorik   Değerlendirme ve geribildirim, beyin temelli bir program   etkili düşünmeye de  o kadar istekli olurlar. Öğretmenden   men, akademisyen ya da bir ebeveyn olarak çocuklarınıza   neuroscience: comment on bowers. Psychol. Rev. 123(5), 620–627. https://-  taşıyıcısı olarak görülmektedir (Valente, 2017 ).  sahip olması ve çeşitli biyokütle kaynaklarının/mikroorga-
 me, öğretmenlerin bugün kullandığı yenilikçi yaklaşımlar-  bilgiyi  ifade etmekle kalmaz, aynı zamanda bir yandan   yaklaşımında anında dönütler sağlanarak sinaptik bağlantı-  gelen onaylar, öğrencinin benlik saygısını artırmanın bir   ve öğrencilerinize karşı tutum ve düşünceleriniz onların   doi.org/10.1037/rev0000036   nizmaların kullanımı ile diğer proseslere göre önemli   tine ek olarak, lignoselülozik biyokütlenin selülaz enzimi
 dan yalnızca biridir.  belirli çalışma uygulamaları önererek teorik bir faaliyet   ların doğru yapılanmasını sağlar. Öğretmenler, öğrenme   yoludur.   beyinlerindeki zihinsel yapılarını etkileyip sabit zihniyetli ya   Kania, B. F., Wronska, D., and Zieba, D. 2017. Introduction to neural   Biyohidrojen Üretimi  avantajlara sahiptir (Xia, 2019). Biyolojik yolla hidrojen   yoluyla enzimatik hidroliz maliyeti, endüstriyel ve ekono-

 üretimi diğer  zikokimyasal yöntemlere kıyasla, daha
                                                               mik uygulaması için bir başka dikkat edilmesi gereken
 Beyin temelli öğrenme yaklaşımı; eğitimcilerin nasıl ve ne   temelinden pratik bir temele geçiş yaparlar. Beynin öğren-  sürecini geliştiren değerlendirme biçimlerini kullanabilirler.   Öğrenciler hem yetişkinler hem de akranları ile iş birliği   da gelişim zihniyetli bir zekâ algısına ve yapılanmasına   plasticity  mechanism. J.  Behav.  Brain Sci.  7(2),41–8.  https://doi.or-  Hidrojen (285.9 KJ. mol-1) enerjiye sahip olup,  metan ve   çevreci ve alternatif bir yöntemd
 Geribildirim hızlı,  belirli, çeşitli kaynaklardan gelmeli ve
 g/10.4236/jbbs.2017.72005
 hizmet edecektir.
 öğrettiklerini, geçmiş  eğitim  uygulamalarına,  yerleşik   me şekli karmaşıktır; öğrenme, eğitimin yalnızca bir parça-  öğrenme sürecine dâhil edilmelidir.  yaparak nasıl ve neden etkili bir şekilde öğrenirler? Sınıfta   Roediger, H.L. (2013). Applying cognitive psychology to education: Transla-  petrol ile karşılaştırıldığında 3 kat daha fazla enerji taşımak-  tasyon ve fotofermentasyon mikroorganizmalar tarafından   tik enzimlerin kullanımı prosesin daha az uygulanabi
 geleneklere  veya  öğrenme  süreciyle  ilgili  varsayımlara   sıdır,toplumun eğitim hede eri psikoloji için bile net değil-  öğrenmeyi optimize etmek için öğretmenler, insan beyni-  Eğitim sürecinde yaşanılan her deneyim sürekli olarak   tional educational science. Psychological Science in the Public Interest,   tadır (Murguzova, 2020). Bir başka ifade ile, hidrojen (H2),   biyokütle kaynakları kullanılarak biyohidrojen üretimi   almasına neden olmaktadır (Wang, 2018). F
 değil de beyin ve öğrenme bilimine dayandırmaları   dir ve bilimin eğitim pratiğine başarılı bir şekilde çevrilme-  Nöronları tekrar tekrar aktive edin. Çok fazla pratik yapıla-  nin sosyal bir beyin olduğu gerçeğini uygulayabilir. Grup   beyin yapısını şekillendirir ve davranışları değiştirir. Bütün   14(1), 1–3.  sıfır veya sıfıra yakın emisyonla temiz yanma özelliği nede-  gerçekleştirilen proseslerdir. Dark fermentasyon, oksijensiz   uygulamaları hammaddenin yüzey al
 halinde öğrenmenin hızlandırılabileceği ve geliştirilebile-  sinin karmaşık olduğu kanıtlanmıştır (Goswami, 2006;   rak, örneğin bir arkadaşa bir kavram açıklanarak veya sınav   çalışması yapılarak  sınıf arkadaşlarıyla  takım halinde   duygu ve duyulara hitap etmeleri nedeniyle aktif katılımın   Willis, J. (2010). Current Impact of Neuroscience in Teaching and Learning.   niyle, geleneksel fosil yakıtlara , yenilenebilir ve çevre   ortamda fermentatif bakteriler (Clostr
 ceğine dair temel varsayımları kabul eder.    Roediger, 2013).  soruları cevaplanarak, hafızadan bilgi almaya çalışılarak   çalışmak, öğrencilerin birbirlerinden öğrenmelerini sağlar.  ve deneyimin beyindeki değişiklikler için bir ön koşul   Mind, Brain, Education. (Ed. David Sousa). Solution Tree.  dostu bir alternatiftir ve CH4 (50 MJ/kg), etanol (26.8   dan  organik substratlar kullanılarak gerçekleştirilen biyohid-  Şekil 1. Dark Fermentasyon ile Biyohidrojen Üretim
 yakınlarında zaman akışı ile ilgili popüler bilim kurgu  lmle-  açar (Lewis, 1976).  Zaman yolculuğuna dair tüm bu teknik
 rine konu olmuştur.  tartışmaların ötesinde bir eleştiri de gelecekten gelen
 zaman yolcularına ya da en azından bu yolculukların etkile-
 Zamanla ilgili diğer bir bakış açısı, genel görelilik teorisinin   rine dair bir gözlemimiz olmamasıdır. Bu tür sorulara ilginç
 hâlihazırda kuantum mekaniğiyle olan bazı uyuşmazlıkların-  bir çözüm  ise Everett’in (2015)  kuantum mekaniğine
 dan doğar. Genel göreliliğin en temelinde yer alan zaman   getirdiği bir yorum olan çoklu evrenler teorisini kullanarak
 boyutu kuantum mekaniğinde çok daha farklı ele alınır.   her bir zaman akışının ayrı bir evrende gerçekleştiğini
 Bazı  zikçiler kuantum genel göreliliği ve kuantum mekani-  varsaymaktır. Ancak tüm bu tartışmalar ve teoriler kimi
 ği birleştirerek kuantum kütleçekim teorisinde zamanın   zaman bilimin tanımının sınırlarında yer almaktadır.
 temel bir bileşen olmayabileceğini öne sürerler. Bu iddia,
 zamanın gerçekte var olup olmadığını sorgulayan yorumla-  Zamanın  ziği kadar ilgi çekici bir diğer araştırma konusu
 ra yol açsa da zamanın algıladığımız halinin geçerliliği ile   da canlıların metabolik ve zihinsel olarak zamanı nasıl
 çelişmez. Aslında zamanın gerçekten var olup olmadığına   algıladıklarıdır. İlkel yaşam formlarından insanlara kadar
 dair tartışmalar felsefede de önemli yer bulmuştur. Özellik-  tüm canlılarda hemen hemen tüm temel yaşamsal süreçler
 le McTaggart (1908) “Zamanın Gerçekdışılığı” (The Unrea-  çoğunlukla günlük kimi zaman da aylık ve yıllık döngülere
 lity of Time) adlı meşhur makalesinde geçmiş, şimdi ve   sahiptir. Güneş ışığı gibi  ziksel uyaranlardan gelen bilgiler
 gelecek kavramlarının dilsel ifadelerinden yola çıkarak   beynimizde bulunan özelleşmiş bir bölgede işlenerek
 zamanın bir yanılsama olduğunu savunmuştur.  temel ve ikincil biyolojik saatler kontrol edilir ve bu iç
 biyolojik saatler temel olarak hücresel ve moleküler düzey-
 Zaman hakkındaki en temel bilişsel kabullerimizden biri de   deki düzenli süreçlere dayanır (Harmer vd., 2001). Düşün-
 onun sadece tek yönde, hep ileriye doğru aktığıdır. Sir   sel boyutta zaman algımızın beynimizde nasıl gerçekleştiği
 Arthur Eddington (1927) bu sorunu ilk ele aldığında bunun   ise görece daha az bilgi sahibi olduğumuz bir konudur.
 evrenin temel bir özelliği olup olmadığını merak etmiştir.   Olayların öncelik-sonralık sıralamasının algılanması, bunla-
 Temel  zik ve matematiksel eşitlikler açısından düşünüldü-  rın anılarda depolanması ve çağrılırken her bir anının
 ğünde zamanın belirli bir yönü olması için bir sebep yoktur.   zamanla ilişkilendirilmesi beynin başta hipokampüs olmak
 Ancak termodinamiğin ilkeleri ve entropi kavramları bu   üzere birçok bölgesinin görev aldığı ve çeşitli nöroileticile-
 yönler açısından bir fark tanımlar. Termodinamiğin ikinci   rin kullanıldığı karmaşık bir süreçtir (Meck, 1996).
 ilkesi, düzensizliğin bir ölçüsü olarak tanımlanabilecek
 entropinin kapalı bir sistem için her zaman artacağını   Evrendeki en temel kavramlar çoğunlukla  zik açısından
 öngörür. Bu da zamanın yönü ile ilgili gözlemsel bir ölçüt   açıklanması en zor kavramlardır. Hâlihazırda evrenin sadece
 sağlar. Hawking (1988) zamanın  zyolojik ve psikolojik   sınırlı  bir bölgesine  dair  gözlemlerimiz  olduğu,  kuantum
 okunun da zamanın termodinamik oku tarafından belirlen-  mekaniği ve görelilik gibi teorileri geliştireli henüz sadece
 diğini öne sürmüştür. Ayrıca kozmolojik açıdan evrenin   bir yüzyıl geçtiği ve bilince dair tüm perspekti mizin antro-
 genişlemesi ve kuantum mekaniksel açıdan dalga fonksiyo-  pik olduğu düşünüldüğünde insanlığın evrenin doğasını
 nun çökmesi , zamanın yönünü tanımlamak açısından birer   anlama açısından geldiği nokta umut vericidir ama hala bu
 ölçüt olarak kullanılabilir. Geri döndürülemez süreçler   yapbozda eksik parçaların olduğu açıktır.
 (irreversible processes) ve bilgi kaybı (information loss) ile
 ilgili tüm bu ölçütler evrenin neden bu şekilde olduğunu
 anlamamıza yardımcı olsa da tam bir açıklama sağlamaz.   KAYNAKLAR
 Ancak beynimizin neden zamanın sadece bir yönünü
 hatırladığı ve şimdi kavramına dair kabullerimiz bu süreç-  Barbour, J. (2001). The end of time: The next revolution in physics. Oxford
 university press.
 lerle ilişkilendirilebilir.
 Eddington,  A.  (2019).  The  nature  of  the  physical  world:  THE GIFFORD
 Zamanla ilgili en ilgi çekici konulardan biri de şüphesiz   LECTURES 1927. (Vol. 23). BoD–Books on Demand.
 sayısız bilim kurgu kitabına ve  lmine konu olmuş olan   Einstein, A. (1905). On the electrodynamics of moving bodies. Annalen der
 zaman yolculuğudur. Geçmişe gidip değişiklikler yapmanın   physik, 17(10), 891-921.
 bugünü nasıl etkileyeceğini düşünmek hepimizin deneyim-  Einstein A. (1916). Die Grundlage der allgemeinen relativitätstheorie . Ann
 lediği bir olgu olduğundan bu konunun bilimsel bir temele   Phys., 354, 769–822.
 oturtulabileceği üzerine tartışmaların popülerliği anlaşılabi-  Everett, H. (1957). The Theory of the Universal Wavefunction, Thesis,
 lir. Ancak bu tema çoğu eserde en temel mantık kurallarını   Princeton University Press.
 dahi altüst edecek şekilde kullanılmaktadır (Kaku, 2008).   Harmer, S. L., Panda, S., & Kay, S. A. (2001). Molecular bases of circadian
 Örneğin çoklukla zaman yolculuğu yapan kişinin bedeni ve   rhythms. Annual review of cell and developmental biology, 17(1), 215-253.
 zihni  değişmeden  kalmaktadır. Fizik  açısından  ise  zaman   Hawking, S. W. (1988). A Brief History of Time: From the Big Bang to Black
 yolculuğu evrenin doğasına dair mevcut bilgilerimiz ışığın-  Holes. Bantam Books.
 da çoğunlukla olanaksız kabul edilir ancak bazı teorilerde   Hossenfelder, S. (2022). Existential Physics: A Scientist’s Guide to Life’s
 en azından matematiksel bir olasılık olarak ortaya çıkmak-  Biggest Questions. Viking, 1-22.
 tadır. Uzay zamanı bükerek evrenin dokusunda kısa yollar   Kaku, M. (2008). A Scienti c Exploration into the World of Phasers, Force
 oluşturan solucan deliklerinden, ışıktan hızlı hareket eden   Fields, Teleportation, and Time Travel. Doubleday.
 parçacıklar olan takyonlara kadar zaman yolculuğunun   Lewis, D. (1976). The paradoxes of time travel. American Philosophical
 olası olduğu pek çok teorik çerçeve çizilmiştir. Çoğu zaman   Quarterly, 13(2), 145-152.
 bilim kurgunun sınırında yer alan bu  kirlerin karşılaştığı en   McTaggart, J. E. (1908). The unreality of time. Mind, 17(68), 457-474.
 temel güçlük, bu türden bir yolculuğun yol açabileceği   Meck, W. H. (1996). Neuropharmacology of timing and time perception.
 paradokslardır. Zaman akışında yaşanacak bir değişikliğin   Cognitive brain research, 3(3-4), 227-242.
 ileride zaman yolculuğunu ortaya çıkaran şartları ortadan   Minkowski, H.  (2013).  Space and Time: Minkowski's  papers on  relativity.
 kaldırması kaçınılmaz olarak döngüsel paradokslara yol   Minkowski Institute Press.
   40   41   42   43   44   45   46   47   48   49   50