Page 50 - İZMİR AKADEMİ DERGİSİ

MAKALE

%20'si) sorumlu olduğu bildirilmiştir. Fosil yakıtlar aynı Dünyada ve Türkiye’ de Biyogaz Kullanımı
zamanda yaklaşık %89 ile küresel CO2 emisyonuna en
büyük paya sahiptir. (Rogelj, 2018) Dünya biyogaz endüstrisi, 2010 ve 2018 yılları arasında
%90'dan fazla artış göstermiştir. Uluslararası Yenilenebilir
Küresel ısınmayı azaltmak için 2016 yılında 197 ülke tarafın- Enerji Ajansı IRENA (2019), 2018'deki biyogaz endüstrisi
dan Paris Anlaşması imzalamıştır. 2021 yılında 131 ülke için genel potansiyelin her yıl saatte 88 Tera Watt (TWh)
tarafından 2050 yılına kadar sera gazı emisyonlarını net biyogaz sağlayabileceğini bildirmiştir.
sıfıra indirmeyi taahhüt edilmiştir. Böylece fosil yakıtlar
yerine yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımının artma- Biyogazdan üretilen kurulu elektrik, 2009'da 8,2 Giga Watt
sı, küresel olarak iklim değişikliğiyle mücadelede ve net (GW) olurken, 2018’de 18,1 GW'a yükselmiştir (Ajans
sıfır emisyonu gerçekleştirmede baskın bir rol oynamakta- 2019). Biyokütle bazlı üretilen elektriğin %20'sinden fazlası
dır (Yuan, 2022). biyogazdan üretilir ve dünya çapındaki ısı üretiminin
%4'lük bir payı bulunmaktadır (Agency, 2019). Avrupa,
İklim değişikliğiyle mücadelede kilit stratejilerden biri, dünyadaki farklı ülkeler arasında biyogaz elektrik üretimin-
ulaşım sektöründe fosil yakıtları yenilenebilir enerji kaynak- de çok önemli bir rol oynamaktadır. Avrupa Biyogaz
larıyla değiştirmektir. (Eurostat, 2018) Raporuna göre Birliği'ne göre AB ülkelerinde biyogaz üretiminde ilk üç
Avrupa Birliği taşımacılık sektöründe biyoyakıtların payı ülke sırasıyla Almanya, Fransa ve İsviçre'dir. Dünya sırala-
%9’da (2004) %17’ye (2016) yükselmiştir. Bununla birlikte, masında ise Çin, Hindistan ve Nepal yer almaktadır.
şu anda neredeyse tüm ulaşım yakıtları, birinci nesil 2017'de Avrupa, (64 TWh) temsil eden dünya biyogaz
biyoyakıtlar olarak adlandırılan, tarım arazilerinde yetiştiri üretiminin %70'inden fazlasına katkıda bulunmuştur ve
len mahsullerden üretilmektedir. Gıda üretimi ile ortaya bunu 15 TWh ile Kuzey Amerika izlemiştir. ABD'nin katılımı
çıkan rekabet, özellikle küresel gıda güvenliğine yönelik tüm Kuzey Amerika'da %85'in üzerinde olmuştur. Asya 4
olası tehditler nedeniyle endişe verici olarak kabul TWh üretmiştir (Scarlat, 2018). Türkiye’nin endüstriyel
edilmektedir (Bryngemark, 2019). gelişimine bağlı olarak, fosil yakıtlara dayalı artan miktarda
Enerji bitkilerinin ve tarımsal artık/atıkların anaerobik enerji kullanımı çevresel bozulma ve hava kirliliğindeki
fermentasyonu yolu ile üretilen biyogaz, küresel ısınmanın artışı beraberinde getirmiştir.
ve iklim değişikliğinin azaltılmasında büyük bir potansiyele TÜİK Sera Gazı İstatistiklerine göre, 2019 toplam sera gazı
sahiptir. Biyokütle bazlı enerji kaynağının kullanımı sırasın- emisyonun 506,1 milyon ton CO2’ e eşit olduğu belirtilmiş
da yayılan CO2, bitkilerin yetiştirilmesinde atmosferden tir.
absorbe edilen CO2 ile dengelenebilmektedir. Bir başka
değişle, enerji bitkilerinden elde edilen biyogazın kullanıl- Toplam sera gazı emisyonlarında en büyük payı %72 ile
ması sonucunda açığa çıkan CO2, bitkinin fotosentetik enerji kaynaklı emisyonlar alırken bunu sırasıyla %13,4 ile
döngüsünde kullanılmaktadır ve böylece atmosferdeki tarım, %11,2 ile endüstriyel işlemler ve ürün kullanımı ve
CO2 miktarında artışa neden olmamaktadır (Civaş, 2017). %3,4 ile atık sektörü takip etmiştir.
Gelişmekte olan ülkelerde hayvan gübresi yönetimi ve/ve- Bu veriler göz önüne alındığında, Türkiye’ de alternatif
ya imha edilmesi büyük çevresel sorunlardan biridir. temiz enerji kaynaklarının kullanımı ve yaygınlaştırılmasının
Hayvan gübresi makro ve mikro nütrientler açısından önemi artmaktadır. Bölgesel kaynakların kullanılması ile
zengindir ve geleneksel bir yöntem olarak ekin alanına sera gazı emisyonları azaltılabilir, artan enerji talebi yerli
doğrudan uygulanmaktadır. Ancak, doğrudan uygulama kaynaklardan karşılanabilir ve enerji sürdürülebilirliği
ile materyalin potansiyel enerji değeri kullanılmamakta ve geliştirilebilir.
toprakta bulunan hayvan gübresinin doğal olarak degrede
olması ile atmosfere CO2 ve CH4 salınımı olmaktadır. Türkiye'deki biyokütle atık potansiyelinin yaklaşık 8,6
CO2’den 300 kat daha fazla sera gazı etkisine sahip olan milyon ton petrol eşdeğeri (MTEP) olduğu tahmin
N2O (nitröz oksit) emisyonu özellikle hayvansal atıkların edilmektedir. Biyokütle atıklarından üretilebilecek biyogaz
yönetiminin yapılmaması ile oluşmaktadır (Syakila and miktarı 1.5-2 MTEP olarak kabul edilmektedir. Türkiye'deki
Kroeze, 2011). biyogaz potansiyeli kullanılarak Türkiye'nin birincil enerji
ihtiyacının %2,5-4,8'i karşılanabilir. Enerji ve Tabii
Sığır gübresi biyogaz tesisleri için halihazırda bol miktarda Kaynaklar Bakanlığı’na göre, Türkiye'deki biyogaz potansi-
bulunan bir hammaddedir. Biyogaz üretimi ile gübreden yeli kullanılabilirse doğal gaz tüketimi %19,2-37 oranında
kaynaklanan sera gazı emisyonu artışı, azot ve koku önlene azaltılabilir. Biyogaz tesisleri için elektrik verimi %40 kabul
bilecektir. Fermentasyon sonunda elde edilen fermente edilirse Türkiye elektrik enerjisinin %6 ila %12'si biyogaz-
gübre (organik gübre) kullanımı ile bunun önüne geçilebi- dan elde edilebilir (Coşkun, 2021) .
lir, tarım sektörüne ek katma değer kazandırılabilir.

48