Page 13 - özbakış şubat -2024

Asklepios mitolojiye göre Sağlık
Tanrısıdır, bizim kültürümüzdeki karşılığı
Lokman Hekim’dir denilebilir.

Asklepieion’un bugün ağırlıkla Roman kökenli
yurttaşlarımızın yaşadığı Atmaca Mahallesi’nin tam
merkezinde tahmini olarak iki işlevli olarak kullanılan bir
kapısı vardır. Bu yapı 25.000 kişilik bir Roma tiyatrosunun
bir parçası olduğu gibi aynı zamanda hastanenin giriş kapısı
işlevi de görmüştür. Hastanenin girişinde çok iddialı bir
ifade karşılar sizi: “Buraya Ölüm Tanrısı Giremez / Burada
Vasiyetler Açılamaz”. Bu ifade hasta için bir motivasyon
anlamı taşır, eğer hastaneye girebilirse iyileşecektir.
Günümüz hastaneleri hastanın iyileşme motivasyonu ve
umuduna seslenmeyi mesele ediyor mudur, bunu okurun
takdirine bırakıyorum.
Sağlık Tanrısı Asklepios, mitolojiye göre hastanenin
kapısında yazılı bu iddialı ifadenin bedelini ödemek
zorunda kalır. Ölümsüzlüğün reçetesini bulduğu için Yer
Altı ve Ölüm Tanrısı Hades şikâyetçi olur ondan ve Baş Tanrı Hasta hastanenin giriş kapısına ulaştığında bir dizi
Zeus bu şikâyeti haklı bulup şimşeklerini çarparak Sağlık incelemeden geçirilir ve yaklaşık 1 kilometrelik bir yolu
Tanrısını öldürür. Asklepios’un elindeki ölümsüzlüğün (Kutsal Yol) tamamlayabilirse hastaneye kabul edilecektir.
reçetesi düşerek bir bitkiyle kaynaşır ve yüzyıllardır Burada hastaya “iyileşmek için önce bir irade/niyet ortaya
insanları ölümsüz kılmasa bile çok şifalandıran sarımsağa koymalısın” mesajı verilir. Aslında işte tam da bu nokta
dönüşür. Antik dönem insanları sarımsağın şifasını bu iyileşmenin en kritik aşamasıdır.İyileşmek yalnızca Sağlık
mitolojiyle anlatmış ve hikâye de bugünlere ulaşmıştır. Tanrısının size lütfu değildir, edilgen değil etkinsinizdir,
Bu yüzden Asklepieion’un modern insana anlatmak iyileşmeyi istemeniz ve eylemlerinizle ortaya koymanız
istediği başlıca şey, hikâyelerin yaşamlarımızda ne kadar gerekir. Bu olgu; bugün ruh sağlığı alanında en temel
güçlü yeri olduğudur, çünkü hikâyeler hem bir bağlam ilkelerden biri “gönüllülük” olarak karşımıza çıkar ve bin
sunar, hem de hayatı anlamlı, umutlu ve doyumlu yılların birikiminden süzülmüştür bu gereklilik/önkoşul.
kılar. Aslolan iyileşmek için önce kendimizi ikna etme Hasta Kutsal Yolu yürürken sadece hastaneyi mitolojik
gerekliliğidir. Logoterapinin kurucusu Victor Frankl olarak tanımlayan heykellerle karşılaşmaz; yolun
“İnsanın Anlam Arayışı” ve “Duyulmayan Anlam Çığlığı” yarısına yakın bir bölümünü bitirdiğinizde, sağ tarafta
kitaplarında Asklepieion’un işaret ettiği bu gerçekliği hayata bıraktıkları iz ve öğretilerle çok önemli insanların
oldukça çarpıcı bir biçimde anlatır. Kendimizi bir heykellerinin süslediği bir çeşme sizi selamlar. Bu çeşme
hikâyeye ikna ettiğimizde, onunla bağ kurduğumuzda sağlık tanrısının mabedine varmadan hemen önce suyun
zorluklara katlanmak daha kolay olur. Bunun farkında arındırıcı kimliği ve gücü ile buluşturur sizi. Çeşmenin
olan Asklepieion rahip hekimleri hastanelerine “hastane” yüzyıllarca istikrarlı akışının izlerini mermerlerin
demek yerine “şifayurdu” demeyi tercih etmişler. Bugünkü şekillerinden anlarsınız.
hastanelerde hastalık ön plandadır, Asklepieion’da ise
iyileşme ve şifa daha çok öne çıkarılır ve bu ismine de Çeşmenin önüne vardığınızda; bir eser ortaya
yansımıştır. Hastalar “Kutsal Yolu” (via tecta) yürürken koyarak ya da yaşamları ile insanlığa fayda sağlamış
tüm bu mitolojik hikâyelerden heykeller aracılığıyla adeta insanların büstleri ile göz göze gelirsiniz. “Anlamı üzerine
bir çizgi roman okurcasına haberdar edilir. Bu heykellerin düşünülmemiş bir yaşam yaşanmış sayılmaz”, “Benim
çoğu şimdi Bergama Müzesi’ndedir. hayatta tek bildiğim şey hiçbir şey bilmediğimdir” diyen
Hastanın hastaneye gelmeden önce yerine getirmesi Sokrates’in ve Bergama’yı ilk kez bir kaynakta anan
gereken görevler vardır; Sağlık Tanrısının karşısına Xephenon’un anıları; yararlı ve anlamlı ilişkilerle dolu,
doyumlu bir yaşama çağırır hastaları (Heykeller bugün
arınmaya gelecektir. O yüzden arınmaya hastaneye Bergama Müzesi’ndedir). Kutsal yolun devamında,
gelmeden başlamalı, oruç tutmalı ya da diyet yapmalı, çeşmenin biraz ilerisinde solda ise hastanenin kurucusu
temizliğine dikkat etmeli ve bazı ritüelleri yerine Arkhias’ın anısı, onun adına yaptırıldığı düşünülen anıt
getirmelidir.
mezarda yaşatılır.
Şubat 2024 13