Page 14 - izmir meb ozbakıs dergi deprem özel sayısı456

Öz Bakış

Deprem ve Göç uyku düzens zl kler ne neden olmaktadır. Uykuya geç dalma, gruplarda otob yograf k muhakeme yeteneğ n n gel t r lmes ;
gecen n b r yarısında uykunun kaçması, gece kâbusları uyku
k sel deney mler nde zamansal, nedensel, temat k ve anlatım-
düzens zl kler nden bazılarıdır. Uyku düzens zl ğ ya ayan
sı ps koloj k y olu ları açısından oldukça öneml d r.
k ler gün boyunca kend ler n hals z, b tk n h ssederler. sal bütünlüğün kurulmasını sağlayan becer ler n kazandırılma-
Depremzede göçmenler bu t p ruh sağlığı sorunlarını önems z
Per han ÜREY ERTEM / Rehber Öğretmen h ssed p gerekl yardımları talep etmezler. Ancak nsanların Sonuç olarak, göçmen çocuk ve ergenler n anılarını anlamlan-
Kar ıyaka Kaptan Altay Altuğ İlkokulu yemek, g ys , barınak bulmak g b ht yaçlarının yanında dırmaları ve benl ğ n ht yaçlarına uygun levler çerçeves nde
ps koloj k yardıma da ht yacı vardır (https://yourmentalhealt- kullanmalarında kend ler ne rehberl k ed lmes , bu çocukların
ps koloj k sağlıklarını koruyucu, güçlend r c ve hatta sağaltıcı
pal.com/). Ülkem zdek depremzedeler n öneml b r kısmında
Türk ye deprem ku ağında yer alan b r ülked r. Boğaz ç Ün ver- Ekonom k kayıplar, ps koloj k stres ve ok bel rt ler b ld r lm t r. İ tahsızlık, uyku etk göstereb l r. Dolayısıyla, bu tarzda çalı malardan elde
ed len bulguların; çe tl kamu kurulu ları, s v l toplum örgütle-
s tes kayıtlarına göre 1903’den günümüze kadar ddet 5.5’ un Sosyal statü kaybı, düzens zl kler , korku, pan k, kâbuslar ve travmat k deney m n r , yerel pol t ka düzenley c ler le payla ılması, alanda farkın-
üstünde olan ve hayatı tehd t eden 120 deprem kayded lm t r. tekrar anımsanması görülmü tür. dalık yaratması ve gerekl pol t kaların ortaya çıkarılab lmes
Bu depremlerden 1939 yılındak Erz ncan Deprem nde 32 b n, Eğ t m olanaklarından yararlanamama, açısından da oldukça öneml d r (Boyacı ve Boyacıoğlu, 2022).
1999 yılındak Körfez Deprem nde 17 b nden fazla nsan hayatı- Sağlık h zmetler nden yararlanamama ve hastalıkların artı ı, Depremden sonra meydana gelen d�ğer b�r sorunda eğ�t�m
nı kaybederken; 2011 Van Deprem nde 644, 2020 İzm r depre- �le �lg�l� sorunlardır. Depremden etk�lenm�ş çocukların
m nde 117 k hayatını kaybetm t r. En son 6 ubat 2023 İ s zl k, daha ağır ve statüsü dü ük lerde çalı mak zorunda eğ�t�mler� aksayab�lmekted�r. Bu durum k�ş�sel gel�ş�m,
tar h nde merkez Kahramanmara olan k büyük depremde 51 kalmak, geleceğe hazırlık ve üretkenl�kler�ne olumsuz etk� yarata-
b nden fazla nsan hayatını kaybetm t r. Depremler n hayatı Yerel toplumla çatı ma ve ayrımcılığa maruz kalmaktır. b�l�r. Bu çocuklar alı ık oldukları ya am tarzını, okullarını, sınıf
tehd t etmes n n dı ında konutların, yerler n n yıkılması, arkada larını, öğretmenler n özlerler. Kend ler n güven ç nde
güvens z b r ortam olu ması, ekonom k ve ps koloj k nedenler- Tüm doğal afetlerde olduğu g b depremlerde ve deprem h ssetmeyeb l rler. Ya adıkları büyük deprem n neden olduğu
le nsanlar ya adıkları yerden ayrılarak göç etmekted r. Ulusla- sonrası göçlerde de k ler n ruh sağlığı olumsuz etk lenmekte- korku, sürekl tekrar deprem olacak end es ne neden olab l r.
rarası göç örgütünün ver ler ne göre 2023 Kahramanmara d r. Çalı malar; deprem travmasına bağlı gel en ruh sağlığı K m zaman örgün eğ t me er emeyeb l rler. Örgün eğ t m
Deprem nde 14 m lyon k depremden etk lenm , 1,8 m lyon sorunları ç n k ler n güncel b r deprem tehd d kar ısında olanağını yakalayan çocuklar se yen okullarında uyumsuzluk
k göç etmek zorunda kalmı tır (IOM, 2023). Göçler, daha duydukları korku, hayat üzer nde çares zl k h ss ve deprem ya ayab l rler. Yen geld kler okullarda esk arkada ve
güvenl ve olanaklarının olduğu bölgelere doğru olmu tur. sırasında duyulan korku g b öznel tehd t algısının r sk arttırdı- öğretmenler yle olu turdukları l k ler özleyeb l rler. Bu
Göçler çe tler ne göre zorunlu göçler ve steml göçler olarak ğını doğrulamı tır (Özden, 2013). durumlar çocukların ruh sağlıklarına ve ba arılarına etk eder.
Çocuklar a ırı üzgün, kaygılı, öfkel , uyumsuzluk ç nde olab l r.
k ye ayrılab l r. İsteml göçler; daha y ya am ko ulları, eğ t m, Beklenmed k travmat k olaylar nsanların ba edeb lmeler n n, Bunlardan dolayı deprem neden yle göç eden a leler n çocuk-
çalı ma g b nedenlerle olur ve çoğunlukla planlanmı tır. Göç üstes nden gelmeler n etk ler. Deprem ve depresyon pek çok larına özen göster lmel ve destek ver lmel d r. Bununla
eden k ler göç etmeye hazırlıklıdır. Terk ett kler yerle l k ler - ara tırmada l k lend r lm t r. Olağanüstü durumun uzun beraber, duygularını fade etmeler sağlanmalı, okul ps koloj k
n sürdüreb l rler. Zorunlu göç; sava lar, depremler endüstr yel sürmes depresyon r sk n arttırır. Her üç k den b r nde ağır danı manıyla görü türülmel , arkada lık l k ler desteklenmel
kazalar g b nedenlerle olur. Zorunlu göçmenler göç etmeye depresyon bulguları ve anks yete bel rt ler görülmekted r. 30 ve yen ya amlarında yen rut nler olu turulmalıdır. Hatta
hazır değ ld r. Çoğunlukla yen yerle m yer nde nerede yıldan uzun süre geçmes ne rağmen depremzede göçmenler- oyunların yer aldığı eğlencel akt v telere yer ver lmes yen
oturacaklarını, nasıl ya ayacaklarını, nasıl para kazanacaklarını, de depresyon saptanmı tır. Depremzede göçmenlerde okula alı malarında faydalı olacaktır.
hayatlarını nasıl dame ett recekler n b lemezler. post-travmat k stres bozukluğu da yaygındır. 76 b n depremze-
Zorunlu göçler n neden olduğu durumlar: de göçmende post-travmat k stres bozukluğunun sıklığı % 24 Boyacı ve Boyacıoğlu (2022)’nun depremden etk lenerek göç
bulunmu tur. Depremzede göçmenlerde uyku problemler de etm çocuk ve ergenlerde otob yograf k bellek gel m ve
yaygındır. Stres, anks yete ve post-travmat k stres bozukluğu, benl k algısı konusunda yaptığı derlemen n sonucuna göre; bu

14