Page 144 - Şehrimiz İzmir

Somut Olmayan Kültürel Miras

Somut olmayan kültürel miras; toplulukların ya da bireylerin kültürel miraslarının bir parçası olarak tanımladıkları
uygulamalar, temsiller, anlatımlar, bilgi ve becerilerdir. Bu miras; bir anlamda insanlığın kuşaktan kuşağa aktardığı,
aktararak yaşattığı, ortak belleğidir.
UNESCO, 2003 yılında temel amacı kültürel mirası korumak olan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunma-

sı Sözleşmesi’ni kabul etmiştir. Türkiye 2006 yılında sözleşmeye taraf olmuştur. Sözleşmede tanımlanan Somut
Olmayan Kültürel Miras alanları ülkemizde şu başlıklar altında belirtilmiştir:
• Sözlü Gelenekler ve Anlatımlar,

• Gösteri Sanatları,

• Toplumsal Uygulamalar, Ritüeller ve Şölenler,

• El Sanatları Geleneği,
• Doğa ve Evrenle İlgili Bilgi ve Uygulamalar.

İzmir’de el sanatları geleneği; Menderes ve Kemalpaşa’da nazar boncuğu üretimi, Menemen’de çömlekçilik,
Aliağa’da Helvacı Kilimi, Bergama’da halı, kilim ve dokumacılık, Dikili’de Yağcıbedir kilim ve halıcılığı, Tire ve Öde-
miş’te iğne oyası yapımı, Ödemiş’te ipekçilik, Tire’de Beledi dokumacılığı, keçecilik, hasırcılık, yorgancılık, se-
mercilik, ahşap oymacılığı, saraciye, kabak kemane yapımı, nalbantlık, hat sanatı, kıl testere işçiliği, ebru sanatı,
kalaycılık, körüklü çizme yapımı, nalıncılık ve urgancılık şeklinde devam ettirilmektedir.

Zeybek türküleri, efsaneler, mâniler, ninniler, bilmeceler, deyimler, yanıltmacalar, tekerlemeler, atasözü, halk
müziği, zeybek oyunları gibi sözlü gelenek ve anlatımlar bakımından İzmir zengin bir mirasa sahiptir. Kuşaktan
kuşağa aktarılan bu miras; toplulukların ve grupların çevreleriyle, doğayla ve tarihleriyle etkileşimlerine bağlı olarak
sürekli biçimde yeniden yaratılır. Bu, onlara kimlik ve devamlılık duygusu verir; böylece kültürel çeşitliliğe ve insan
yaratıcılığına duyulan saygıya katkıda bulunur.

Mâni

Armut dalda sallanır

Yere düşer ballanır
Bir oğlan vezir olsa
Gene kıza yalvarır

Derleme Yeri: Bergama/Yukarıbey

İzmir’den derlenen deyim
örnekleri

• Yıldızları almamak

• Taşı sıkıp suyunu çıkarmak
İzmir’den derlenen atasözü • Yüz verince astarını istemek

• Düğün el ile, harman yel ile.
örnekleri
• Tarhana çorbası tarlaya
kadar, bulgur aşı öğleye

• Etme kulum, bulursun zulüm.
kadar.

142
142